"Beowulf" Old English Transcript of Nowell Codex

Text summary

From: Website · Kevin Kiernan · 2015

"Beowulf: Old English Transcript of Nowell Codex" is a transcript of the Old English text contained in the Nowell Codex (Cotton MS Vitellius A.XV). The associated folios are 129r - 198v. There are 3,184 lines when broken up in meter form. This text comes from the "Electronic Beowulf - Fourth Edition," which was produced by Kevin Kiernan (ed.) and Ionut E. Iacob (developer).
Text cover art

Text: Full Collation (full), Transcript

Old English a

Line Transcript
Folio 129r
  |    HWÆT: WE GAR-DENA    IN GEARDAGUM
     þeodcyninga    þrym gefrunon.
     Hu ða æþelingas    ellen fremedon!
     Oft Scyld Scefing    sceaþena þreatum
  5    monegum mægþum    meodosetla ofteah,
     egsode eorl,    syððan ærest wearð
     feasceaft funden.    He þæs frofre gebad ,
     weox under wolcnum,    weorðmyndum þah,
     þæt him æghwylc    þara ymbsittendra
  10    ofer hronrade    hyran scolde,
     gomban gyldan.    Þæt wæs god cyning.
     Ðæm eafera wæs    æfter cenned,
     geong in geardum,    þone God sende
     folce to frofre.    Fyrenðearfe ongeat.
  15    Þæt hie ær drugon    aldorlease
     lange hwile.    Him þæs Liffrea,
     wuldres wealdend,    woroldare forgeaf.
     Beowulf wæs breme,    blæd wide sprang,
     Scyldes eafera    Scedelandum in.
  20    Swa sceal geong guma    gode gewyrcean,
Folio 129v
     fromum feohgiftum    on fæder | bearme,
     þæt hine on ylde    eft gewunigen
     wilgesiþas ,    þonne wig cume,
     leode gelæsten.    Lofdædum sceal
  25    in mægþa gehwære    man geþeon.
     Him ða Scyld gewat    to gescæphwile
     felahror feran    on Frean wære.
     Hi hyne þa ætbæron    to brimes faroðe,
     swæse gesiþas.    Swa he selfa bæd
  30    þenden wordum weold    wine Scyldinga.
     Leof landfruma    lange ahte.
     Þær æt hyðe stod    hringedstefna,
     isig 7 utfus,    æþelinges fær.
     Aledon þa    leofne þeoden,
  35    beaga bryttan    on bearm scipes,
     mærne be mæste.    Þær wæs madma fela
     of feorwegum    frætwa gelæded.
     Ne hyrde ic cymlicor    ceol gegyrwan
     hildewæpnum    7 heaðowædum,
  40    billum 7 byrnum.    Him on bearme læg
     madma mænigo;    þa him mid scoldon
     on flodes æht    feor gewitan.
     Nalæs hi hine læssan    lacum teodan,
     þeodgestreonum,    þonne þa dydon,
  45    þe hine æt frumsceafte    forð onsendon
Folio 130r
     ænne ofer yðe    umborwe|sende.
     Þa gyt hie him asetton    segen gyldenne
     heah ofer heafod,    leton holm beran
     geafon on garsecg.    Him wæs geomor sefa,
  50    murnende mod.    Men ne cunnon
     secgan to soðe    selerædenne,
     hæleð under heofenum,    hwa þæm hlæste onfeng.
.I.
     ÐA wæs on burgum    Beowulf Scyldinga
     leof leodcyning    longe þrage,
  55    folcum gefræge.    Fæder ellor hwearf,
     aldor of earde.    þæt him eft onwoc
     heah Healfdene,    heold þenden lifde,
     gamol 7 guðreouw,    glæde Scyldingas.
     Ðæm feower bearn    forðgerimed
  60    in worold wocun:    weoroda ræswa,
     Heorogar, 7 Hroðgar,    7 Halga til.
     Hyrde ic þæt ides    wæs æþelan cwen,
     Heaðo-Scilfingas    healsgebedda.
     Þa wæs Hroðgare    heresped gyfen,
  65    wiges weorðmynd,    þæt him his winemagas
     georne hyrdon,    oðð þæt seo geogoð geweox
     magodriht micel.    Him on mod bearn
     þæt healreced    hatan wolde,
Folio 130v
     | medoærn micel    men gewyrcean ,
  70    þone yldo bearn    æfre gefrunon,
     7 þær on innan    eall gedælan
     geongum 7 ealdum,    swylc him God sealde,
     buton folcscare    7 feorum gumena.
     Ða ic wide gefrægn    weorc gebannan
  75    manigre mægþe    geond þisne middangeard,
     folcstede frætwan.    Him on fyrste gelomp,
     ædre mid yldum,    þæt hit wearð ealgearo,
     healærna mæst.    Scop him Heort naman,
     se þe his wordes geweald    wide hæfde.
  80    He beot ne aleh,    beagas dælde,
     sinc æt symle.    Sele hlifade,
     heah 7 horngeap.    Heaðowylma bad,
     laðan liges.    Ne wæs hit lenge þa gen
     þæt se secghete    aþum swerian,
  85    æfter wælniðe    wæcnan scolde.
     Ða se ellengæst    earfoðlice
     þrage geþolode,    se þe in þystrum bad,
     þæt he dogora gehwam    dream gehyrde
     hludne in healle.    Þær wæs hearpan sweg,
  90    swutol sang scopes.    Sægde, se þe cuþe,
     frumsceaft fira    feorran reccan,
Folio 132r
     | cwæð þæt se Ælmihtiga    eorðan worhte,
     wlitebeorhtne wang,    swa wæter bebugeð,
     gesette sigehreþig    sunnan 7 monan,
  95    leoman to leohte    landbuendum.
     7 gefrætwade    foldan sceatas,
     leomum 7 leafum,    lif eac gesceop
     cynna gehwylcum    þara ðe cwice hwyrfaþ.
     Swa ða drihtguman    dreamum lifdon
  100    eadiglice,    ðæt an ongan
     fyrene fremman,    feond on helle.
     Wæs se grimma gæst    Grendel haten,
     mære mearcstapa,    se þe moras heold,
     fen 7 fæsten.    Fifelcynnes eard
  105    wonsæli wer    weardode hwile,
     siþðan him Scyppend    forscrifen hæfde
     in Caines cynne.    Þone cwealm gewræc,
     ece Drihten,    þæs þe he Abel slog.
     Ne gefeah he þære fæhðe,    ac He hine feor forwræc,
  110    Metod for þy mane    mancynne fram.
     Þanon untydras    ealle onwocon,
     eotenas 7 ylfe    7 orcneas,
Folio 132v
     swylce gi| gantas ,    þa wið Gode wunnon
     lange þrage .    He him ðæs lean forgeald!
.II.
  115    Gewat ða neosian,    syþðan niht becom,
     hean huses,    hu hit Hring-Dene
     æfter beorþege    gebun hæfdon.
     Fand þa ðær inne    æþelinga gedriht
     swefan æfter symble .    Sorge ne cuðon,
  120    wonsceaft wera.    Wiht unhælo,
     grim 7 grædig,    gearo sona wæs,
     reoc 7 reþe,    7 on ræste genam
     þritig þegna.    Þanon eft gewat
     huðe hremig    to ham faran,
  125    mid þære wælfylle    wica neosan.
     Ða wæs on uhtan    mid ærdæge
     Grendles guðcræft    gumum undyrne.
     Þa wæs æfter wiste    wop up ahafen,
     micel morgensweg.    Mære þeoden
  130    æþeling ærgod,    unbliðe sæt,
     þolode ðryðswyð,    þegnsorge dreah,
     syðþan hie þæs laðan    last sceawedon,
     wergan gastes.    Wæs þæt gewin to strang,
Folio 133r
     lað 7 longsum.    Næs hit lengra | fyrst,
  135    ac ymb ane niht    eft gefremede
     morðbeala mare,    7 no mearn fore
     fæhðe 7 fyrene.    Wæs to fæst on þam.
     Þa wæs eaðfynde    þe him elles hwær
     gerumlicor    ræste sohte,
  140    bed æfter burum,    ða him gebeacnod wæs,
     gesægd soðlice    sweotolan tacne
     healðegnes hete.    Heold hyne syðþan
     fyr 7 fæstor,    se þæm feonde ætwand.
     Swa rixode    7 wið rihte wan,
  145    ana wið eallum,    þæt idel stod
     husa selest.    Wæs seo hwil micel,
     twelf wintra tid,    torn geþolode,
     wine, scyldenda,    weana gehwelcne,
     sidra sorga.    Forðam sona wearð
  150    ylda bearnum    undyrne, cuð,
     gyddum geomore,    þætte Grendel wan
     hwile wið Hroþgar,    heteniðas wæg,
     fyrene 7 fæhðe    fela missera,
     singale sæce.    Sibbe ne wolde
  155    wið manna hwone    mægenes Deniga
     feorhbealo feorran,    fea þingian.
     Ne þær nænig witena    wenan þorfte
     beorhtre bote    to banan folmum.
Folio 133v
     | Atol æglæca    ehtende wæs,
  160    deorc deaþscua,    duguþe 7 geogoþe,
     seomade 7 syrede,    sinnihte heold
     mistige moras.    Men ne cunnon
     hwyder helrunan    hwyrftum scriþað.
     Swa fela fyrena    feond mancynnes,
  165    atol angengea,    oft gefremede,
     heardra hynða.    Heorot eardode,
     sincfage sel    sweartum nihtum.
     No he þone gifstol    gretan moste
     maþðum for Metode,    ne his myne wisse.
  170    Þæt wæs wræc micel    wine Scyldinga,
     modes brecða.    Monig oft gesæt
     rice to rune;    ræd eahtedon,
     hwæt swiðferhðum    selest wære
     wið færgryrum    to gefremmanne.
  175    Hwilum hie geheton    æt hrærgtrafum
     wigweorþunga,    wordum bædon
     þæt him gastbona    geoce gefremede
     wið þeodþreaum.    Swylc wæs þeaw hyra,
     hæþenra hyht.    Helle gemundon
  180    in modsefan,    Metod hie ne cuþon,
     dæda Demend,    ne wiston hie Drihten God.
Folio 134r
     | Ne hie huru heofena Helm    herian ne cuþon,
     wuldres Waldend.    Wa bið þæm ðe sceal
     þurh sliðne nið    sawle bescufan
  185    in fyres fæþm,    frofre ne wenan,
     wihte gewendan.    Wel bið þæm þe mot
     æfter deaðdæge    Drihten secean
     7 to fæder fæþmum    freoðo wilnian.
.III.
     Swa ða mælceare    maga Healfdenes
  190    singala seað.    Ne mihte snotor hæleð
     wean onwendan.    Wæs þæt gewin to swyð,
     laþ 7 longsum,    þe on ða leode becom,
     nydwracu niþgrim,    nihtbealwa mæst.
     Þæt fram ham gefrægn    Higelaces þegn,
  195    god mid Geatum,    Grendles dæda.
     Se wæs moncynnes    mægenes strengest
     on þæm dæge    þysses lifes,
     æþele 7 eacen.    Het him yðlidan
     godne gegyrwan.    Cwæð, he guðcyning
  200    ofer swanrade    secean wolde,
     mærne þeoden,    þa him wæs manna þearf.
     Ðone siðfæt him    snotere ceorlas
Folio 134v
     lythwon logon.    | Þeah he him leof wære,
     hwetton higerofne.    Hæl sceawedon.
  205    Hæfde, se goda    Geata leoda,
     cempan gecorone,    þara þe he cenoste
     findan mihte.    Fiftyna sum
     sundwudu sohte,    secg wisade,
     lagucræftig mon    landgemyrcu.
  210    Fyrst forð gewat.    Flota wæs on yðum,
     bat under beorge.    Beornas gearwe
     on stefn stigon.    Streamas wundon,
     sund wið sande.    Secgas bæron
     on bearm nacan    beorhte frætwe,
  215    guðsearo geatolic.    Guman ut scufon,
     weras on wilsið    wudu bundenne.
     Gewat þa ofer wægholm,    winde gefysed,
     flota famiheals    fugle gelicost,
     þæt ymb antid    oþres dogores
  220    wundenstefna    gewaden hæfde,
     þæt ða liðende    land gesawon,
     brimclifu blican,    beorgas steape,
     side sænæssas.    Þa wæs sund liden,
     eoletes æt ende.    Þanon up hraðe
  225    Wedera leode    on wang stigon,
     sæwudu sældon.    Syrcan hrysedon,
     guðgewædo.    Gode þancedon
     þæs þe him yþlade    eaðe wurdon.
Folio 135r
     | Þa of wealle geseah    weard Scildinga,
  230    se þe holm clifu    healdan scolde,
     beran ofer bolcan    beorhte randas,
     fyrdsearu fuslicu.    Hine fyrwyt bræc
     modgehygdum    hwæt þa men wæron.
     Gewat him þa to waroðe    wicge ridan,
  235    þegn Hroðgares,    þrymmum cwehte
     mægenwudu mundum,    meþelwordum frægn.
     "Hwæt syndon ge    searohæbbendra,
     byrnum werede,    þe þus brontne ceol
     ofer lagustræte    lædan cwomon,
  240    hider ofer holmas?"    He on handscole wæs
     endesæta,    ægwearde heold;
     þe on land Dena    laðra nænig
     mid scipherge    sceðþan ne meahte.
     "No her cuðlicor    cuman ongunnon
  245    lindhæbbende,    ne ge leafnesword
     guðfremmendra    gearwe ne wisson,
     maga gemedu.    Næfre ic maran geseah
     eorla ofer eorþan    ðonne is eower sum,
     secg on searwum.    Nis þæt seldguma,
  250    wæpnum geweorðad.    Næfre him his wlite leoge,
     ænlic ansyn.    Nu ic eower sceal
Folio 135v
     frumcyn witan,    ær ge fyr | heonan
     leassceaweras    on land Dena
     furþur feran.    Nu ge feorbuend,
  255    mereliðende    mine gehyrað
     anfealdne geþoht:    ofost is selest
     to gecyðanne.    Hwanan eowre cyme syndon?"
.IIII.
     Him se yldesta    andswarode,
     werodes wisa,    wordhord onleac:
  260    "We synt gumcynnes    Geata leode
     7 Higelaces    heorðgeneatas.
     Wæs min fæder    folcum gecyþed,
     æþele ordfruma,    Ecgþeow haten.
     Gebad wintra worn,    ær he on weg hwurfe,
  265    gamol of geardum.    Hine gearwe geman,
     witena welhwylc,    wide geond eorþan.
     We þurh holdne hige    hlaford þinne,
     sunu Healfdenes,    secean cwomon,
     leodgebyrgean.    Wes þu us larena god.
  270    Habbað we to þæm mæran    micel ærende,
     Deniga frean.    Ne sceal þær dyrne sum
     wesan þæs, ic wene.    Þu wast, gif hit is
Folio 136r
     swa we soþlice |   secgan hyrdon,
     þæt mid Scyldingum    sceaðona ic nat hwylc,
  275    deogol dædhata,    deorcum nihtum,
     eaweð þurh egsan    uncuðne nið,
     hynðu 7 hrafyl.    Ic þæs Hroðgar mæg,
     þurh rumne sefan,    ræd gelæran,
     hu he, frod 7 god,    feond oferswyðeþ -
  280    gyf him edwendan    æfre scolde,
     bealuwa bisigu,    bot eft cuman.
     7 þa cearwylmas    colran wurðaþ,
     oððe a syþðan    earfoðþrage,
     þreanyd þolað,    þenden þær wunað
  285    on heahstede    husa selest."
     Weard maþelode,    ðær on wicge sæt,
     ombeht unforht:    "Æghwæþres sceal
     scearp scyldwiga    gescad witan
     worda 7 worca,    se þe wel þenceð.
  290    Ic þæt gehyre,    þæt þis is hold weorod
     frean Scyldinga.    Gewitaþ forð beran
     wæpen 7 gewædu.    Ic eow wisige.
     Swylce ic maguþegnas    mine hate
     wið feonda gehwone    flotan eowerne,
  295    niwtyrwydne    nacan on sande,
     arum healdan,    ðæt eft byreð
Folio 136v
     ofer agustrea|mas    leofne mannan,
     wudu wundenhals    to Wedermearce.
     Godfremmendra    swylcum gifeþe bið
  300    þæt þone hilderæs    hal gedigeð."
     Gewiton him þa feran.    Flota stille bad,
     seomode on sole,    sidfæþmed scip,
     on ancre fæst.    Eoforlic scionon
     ofer hleorberan,    gehroden golde;
  305    fah 7 fyrheard    ferhwearde heold.
     Guþmod grummon,    guman onetton,
     sigon ætsomne,    þæt hy æltimbred,
     geatolic 7 goldfah,    ongyton mihton.
     Þæt wæs foremærost    foldbuendum
  310    receda under roderum.    On þæm se rica bad.
     Lixte se leoma    ofer landa fela.
     Him þa hildedeor    of modigra
     torht getæhte,    þæt hie him to mihton
     gegnum gangan.    Guðbeorna sum
  315    wicg gewende,    word æfter cwæð.
     "Mæl is me to feran.    Fæder alwalda
     mid arstafum    eowic gehealde,
     siða gesunde.    Ic to wille,
Folio 137r
     wið | wrað werod    wearde healdan."
.V.
  320    Stræt wæs stanfah,    stig wisode
     gumum ætgædere.    Guðbyrne scan
     heard, hondlocen,    hringiren scir
     song in searwum,    þa hie to sele furðum
     in hyra gryregeatwum    gangan cwomon.
  325    Setton sæmeþe    side scyldas,
     rondas regnhearde    wið þæs recedes weal,
     bugon þa to bence.    Byrnan hringdon,
     guðsearo gumena.    Garas stodon
     sæmanna searo,    samod ætgædere,
  330    æscholt ufan græg.    Wæs se irenþreat
     wæpnum gewurþad.    Þa ðær wlonc hæleð
     oretmecgas    æfter hæleþum frægn:
     "Hwanon ferigeað ge    fætte scyldas
     græge syrcan    7 grimhelmas,
  335    heresceafta heap?    Ic eom Hroðgares
     ar 7 ombiht.    Ne seah ic elþeodige
     þus manige men    modiglicran.
     Wen' ic þæt ge for wlenco,    nalles for wræcsiðum,
Folio 137v
     ac for hige| þrymmum    Hroðgar sohton."
  340    Him þa ellenrof    andswarode,
     wlanc Wedera leod,    word æfter spræc,
     heard under helme.    "We synt Higelaces
     beodgeneatas.    Beowulf is min nama.
     Wille ic asecgan    sunu Healfdenes,
  345    mærum þeodne,    min ærende,
     aldre þinum,    gif he us geunnan wile
     þæt we hine swa godne    gretan moton."
     Wulfgar maþelode.    Þæt wæs Wendla leod,
     wæs his modsefa    manegum gecyðed,
  350    wig 7 wisdom:    "Ic þæs wine Deniga,
     frean Scildinga,    frinan wille,
     beaga bryttan,    swa þu bena eart,
     þeoden mærne    ymb þinne sið,
     7 þe þa andsware    ædre gecyðan
  355    ðe me se goda    agifan þenceð."
     Hwearf þa hrædlice    þær Hroðgar sæt,
     eald 7 unhar,    mid his eorla gedriht.
     Eode ellenrof    þæt he for eaxlum gestod
     Deniga frean.    Cuþe he duguðe þeaw.
Folio 138r
     Wulfgar maðelode    | to his winedrihtne:
     "Her syndon geferede,    feorran cumene,
     ofer geofenes begang    Geata leode.
     Þone yldestan    oretmecgas
     Beowulf nemnað.    Hy benan synt,
  365    þæt hie, þeoden min,    wið þe moton
     wordum wrixlan.    No ðu him wearne geteoh
     ðinra gegncwida,    glædman Hroðgar.
     Hy on wiggetawum    wyrðe þinceað
     eorla geæhtlan.    Huru se aldor deah,
  370    se þæm heaðorincum    hider wisade."
.VI.
     Hroðgar maþelode,    helm Scyldinga:
     "Ic hine cuðe    cnihtwesende.
     Wæs his ealdfæder    Ecgþeo haten.
     Ðæm to ham forgeaf    Hreþel Geata,
  375    angan dohtor.    Is his eaforan nu
     heard her cumen,    sohte holdne wine.
     Ðonne sægdon þæt,    sæliþende,
     þa ðe gifsceattas    Geata fyredon
Folio 138v
     þyder to þance,    þæt he þri|tiges
  380    manna mægencræft    on his mundgripe
     heaþorof hæbbe.    Hine halig God
     for arstafum    us onsende,
     to West-Denum,    þæs ic wen hæbbe,
     wið Grendles gryre.    Ic þæm godan sceal
  385    for his modþræce    madmas beodan.
     Beo ðu on ofeste,    hat in gan
     seon sibbegedriht    samod ætgædere.
     Gesaga him eac wordum    þæt hie sint wilcuman
     Deniga leodum."    Word inne abead:
  390    "Eow het secgan,    sigedrihten min,
     aldor East-Dena,    þæt he eower æþelu can,
     7 ge him syndon    ofer sæwylmas
     heardhicgende    hider wilcuman.
     Nu ge moton gangan    in eowrum guðgeatawum,
  395    under heregriman,    Hroðgar geseon.
     Lætað hildebord    her onbidan,
     wuduwælsceaftas,    worda geþinges."
     Aras þa se rica,    ymb hine rinc manig,
     þryðlic þegna heap.    Sume þær bidon,
Folio 139r
     heaðoreaf heoldon,    swa him se | hearda bebead.
     Snyredon ætsomne,    þa secg wisode
     under Heorotes hrof,
     heard under helme,    þæt he on heoðe gestod.
     Beowulf maðelode.    On him byrne scan,
  405    searonet seowed    smiþes orþancum:
     "Wæs þu, Hroðgar, hal.    Ic eom Higelaces
     mæg 7 magoðegn.    Hæbbe ic mærða fela
     ongunnen on geogoþe.    Me wearð Grendles þing
     on minre eþeltyrf    undyrne cuð.
  410    Secgað sæliðend    þæt þæs sele stande,
     reced selesta    rinca gehwylcum,
     idel 7 unnyt,    siððan æfenleoht
     under heofenes hador    beholen weorþeð.
     Þa me þæt gelærdon,    leode mine,
  415    þa selestan,    snotere ceorlas,
     þeoden Hroðgar,    þæt ic þe sohte,
     for þan hie mægenes cræft    mine cuþon;
     selfe ofersawon,    ða ic of searwum cwom,
     fah from feondum,    þær ic fife geband,
  420    yðde eotena cyn,    7 on yðum slog
     niceras nihtes,    nearoþearfe dreah,
Folio 139v
     wræc | Wedera nið.    Wean ahsodon,
     forgrand gramum.    7 nu wið Grendel sceal,
     wið þam aglæcan    ana gehegan
  425    ðing wið þyrse.    Ic þe nu ða,
     brego Beorht-Dena    biddan wille,
     eodor Scyldinga,    anre bene,
     þæt ðu me ne forwyrne,    wigendra hleo,
     freowine folca,    nu ic þus feorran com:
  430    þæt ic mote ana,    na minra eorla gedryht
     7 þes hearda heap,    Heorot fælsian.
     Hæbbe ic eac geahsod    þæt se æglæca
     for his wonhydum    wæpna ne recceð.
     Ic þæt þonne forhicge,    swa me Higelac sie,
  435    min mondrihten,    modes bliðe,
     þæt ic sweord bere    oþðe sidne scyld,
     geolorand to guþe.    Ac ic mid grape sceal
     fon wið feonde    7 ymb feorh sacan,
     lað wið laþum.    Ðær gelyfan sceal
  440    Dryhtnes dome,    se þe hine deað nimeð.
     Wen' ic þæt he wille,    gif he wealdan mot
     in þæm guðsele,    Geotena leode
Folio 140r
     etan unforhte,    swa he | oft dyde
     mægenhreð manna.    Na þu minne þearft
  445    hafalan hydan,    ac he me habban wile
     deore fahne,    gif mec deað nimeð.
     Byreð blodig wæl,    byrgean þenceð,
     eteð angenga    unmurnlice,
     mearcað morhopu.    No ðu ymb mines ne þearft
  450    lices feorme    leng sorgian.
     Onsend Higelace,    gif mec hild nime,
     beaduscruda betst    þæt mine breost wereð,
     hrægla selest.    Þæt is Hrædlan laf
     Welandes geweorc.    Gæð a wyrd swa hio scel.
.VII.
  455    Hroðgar maþelode,    helm Scyldinga:
     "Fere fyhtum, þu,    wine min Beowulf,
     7 for arstafum,    usic sohtest.
     Gesloh þin fæder    fæhðe mæste.
     Wearþ he Heaþolafe    to handbonan
  460    mid Wilfingum.    Ða hine wigara cyn
     for herebrogan    habban ne mihte.
     Þanon he gesohte    Suð-Dena folc
Folio 140v
     ofer yða gewealc    Ar-|Scyldinga.
     Ða ic furþum weold    folce Deninga
  465    7 on geogoðe heold    gimmerice,
     hordburh hæleþa.    Ða wæs Heregar dead,
     min yldra mæg    unlifigende,
     bearn Healfdenes.    Se wæs betera ðonne ic.
     Siððan þa fæhðe    feo þingode.
  470    Sende ic Wylfingum    ofer wæteres hrycg
     ealde madmas.    He me aþas swor.
     Sorh is me to secganne    on sefan minum,
     gumena ængum,    hwæt me Grendel hafað
     hynðo on Heorote    mid his heteþancum,
  475    færniða gefremed.    Is min fletwerod,
     wigheap gewanod.    Hie wyrd forsweop
     on Grendles gryre.    God eaþe mæg
     þone dolsceaðan    dæda getwæfan.
     Ful oft gebeotedon,    beore druncne,
  480    ofer ealowæge    oretmecgas,
     þæt hie in beorsele    bidan woldon
     Grendles guþe    mid gryrum ecga.
     Ðonne wæs þeos medoheal    on morgentid
     drihtsele dreorfah,    þonne dæg lixte,
Folio 141r
     eal | bencþelu    blode bestymed,
     heall heorudreore.    Ahte ic holdra þy læs,
     deorre duguðe,    þe þa deað fornam.
     Site nu to symle    7 onsæl meoto,
     sigehreð secgum,    swa þin sefa hwette."
  490    Þa wæs Geatmæcgum    geador ætsomne
     on beorsele    benc gerymed.
     Þær swiðferhþe    sittan eodon,
     þryðum dealle.    Þegn nytte beheold,
     se þe on handa bær    hroden ealowæge,
  495    scencte scir wered.    Scop hwilum sang
     hador on Heorote.    Þær wæs hæleða dream,
     duguð unlytel    Dena 7 Wedera.
.VIII.
     HVNferð maþelode,    Ecglafes bearn,
     þe æt fotum sæt    frean Scyldinga.
  500    Onband beadurune.    Wæs him Beowulfes sið,
     modges merefaran,    micel æfþunca,
     forþon þe he ne uþe    þæt ænig oðer man
Folio 141v
     æfre | mærða þon ma    middangeardes
     gehedde under heofenum    þonne he sylfa:
  505    "Eart þu se Beowulf,    se þe wið Brecan wunne
     on sidne ,    ymb sund flite,
     ðær git for wlence    wada cunnedon
     7 for dolgilpe    on deop wæter
     aldrum neþdon?    Ne inc ænig mon,
  510    ne leof ne lað,    belean mihte
     sorhfullne sið,    þa git on sund reon.
     Þær git eagorstream    earmum þehton,
     mæton merestræta,    mundum brugdon,
     glidon ofer garsecg.    Geofon yþum weol
  515    in wintrys wylm.    Git on wæteres æht
     seofon niht swuncon.    He þe æt sunde oferflat,
     hæfde mare mægen.    Þa hine on morgentid
     on Heaþo-Ræmes.    holm up ætbær,
     Ðonon he gesohte    swæsne .eðel.,
  520    leof his leodum,    lond Brondinga,
     freoðoburh fægere,    þær he folc ahte,
Folio 142r
     burh 7 beagas.    | Beot eal wið þe
     sunu Beanstanes    soðe gelæste.
     Ðonne wene ic to þe    wyrsan geþingea,
  525    ðeah þu heaðoræsa    gehwær dohte,
     grimre guðe,    gif þu Grendles dearst
     nihtlongne fyrst    nean bidan."
     Beowulf maþelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Hwæt, þu worn fela,    wine min Hunferð,
  530    beore druncen,    ymb Brecan spræce,
     sægdest from his siðe.    Soð ic talige
     þæt ic merestrengo    maran ahte,
     earfeþo on yþum,    ðonne ænig oþer man.
     Wit þæt gecwædon,    cnihtwesende
  535    7 gebeotedon,    wæron begen þa git
     on geogoðfeore,    þæt wit on garsecg ut
     aldrum neðdon,    7 þæt geæfndon swa.
     Hæfdon swurd nacod,    þa wit on sund reon,
     heard on handa.    Wit unc wið hronfixas
  540    werian þohton.    No he wiht fram me
     flodyþum feor    fleotan meahte,
     hraþor on holme,    no ic fram him wolde.
Folio 142v
     Ða wit æt|somne    on wæron
     fif nihta fyrst,    þæt unc flod todraf,
  545    wado weallende,    wedera cealdost,
     nipende niht,    7 norþanwind,
     heaðogrim ondhwearf.    Hreo wæron yþa!
     Wæs merefixa    mod onhrered:
     þær me wið laðum    licsyrce min
  550    heard hondlocen,    helpe gefremede,
     beadohrægl broden    on breostum læg,
     golde gegyrwed.    Me to grunde teah,
     fah feondscaða,    fæste hæfde,
     grim on grape.    Hwæþre me gyfeþe wearð
  555    þæt ic aglæcan    orde geræhte,
     hildebille.    Heaþoræs fornam
     mihtig meredeor    þurh mine hand."
.IVIII.
     "Swa mec gelome    laðgeteonan
     þreatedon þearle.    Ic him þenode
  560    deoran sweorde,    swa hit gedefe wæs.
     Næs hie ðære fylle    gefean hæfdon,
     manfordædlan,    þæt hie me þegon,
     symbel ymbsæton    sægrunde neah.
  143r    Ac on mergenne,    mecum | wunde,
  565    be yðlafe    uppe lægon,
     sweordum aswefede,    þæt syðþan na
     ymb brontne ford    brimliðende
     lade ne letton.    Leoht eastan com,
     beorht beacen Godes,    brimu swaþredon,
  570    þæt ic sænæssas    geseon mihte,
     windige weallas.    Wyrd oft nereð
     unfægne eorl,    þonne his ellen deah.
     Hwæþere me gesælde    þæt ic mid sweorde ofsloh
     niceras nigene.    No ic on niht gefrægn
  575    under heofones hwealf    heardran feohtan,
     ne on egstreamum    earmran mannon.
     Hwaþere ic fara feng    feore gedigde,
     siþes werig.    Ða mec oþbær,
     flod æfter faroðe,    on Finna land,
  580    wadu weallendu.    No ic wiht fram þe
     swylcra searoniða    secgan hyrde,
     billa brogan.    Breca næfre git
     æt heaðolace,    ne gehwæþer incer,
     swa deorlice    dæd gefremede
  585    fagum sweordum.    No ic þæs gylpe,
     þeah ðu þinum broðrum    to banan wurde,
Folio 143v
     heafodmægum.    Þæs þu in | helle scealt
     werhðo dreogan,    þeah þin wit duge.
     Secge ic þe to soðe,    sunu Ecglafes,
  590    þæt næfre Gredel swa fela    gryra gefremede,
     atol æglæca    ealdre þinum,
     hynðo on Heorote,    gif þin hige wære,
     sefa swa searogrim    swa þu self talast.
     Ac he hafað onfunden    þæt he þa fæhðe ne þearf,
  595    atole ecgþræce    eower leode
     swiðe onsittan    Sige-Scyldinga.
     Nymeð nydbade,    nænegum arað
     leode Deniga,    ac he lust wigeð,
     swefeð ond sendeþ,    secce ne weneþ
  600    to Gar-Denum.    Ac ic him Geata sceal
     eafoð 7 ellen    ungeara nu
     guþe gebeodan.    Gæþ eft, se þe mot,
     to medo modig,    siþþan morgenleoht
     ofer ylda bearn    oþres dogores,
  605    sunne sweglwered    suþan scineð."
     Þa wæs on salum    sinces brytta,
     gamolfeax 7 guðrof.    Geoce gelyfde,
  144r    | brego Beorht-Dena,    gehyrde on Beowulfe,
     folces hyrde,    fæstrædne geþoht.
  610    Ðær wæs hæleþa hleahtor,    hlyn swynsode,
     word wæron wynsume.    Eode Wealhþeow forð,
     cwen Hroðgares,    cynna gemyndig,
     grette goldhroden    guman on healle.
     7 þa freolic wif    ful gesealde
  615    ærest East-Dena    eþelwearde,
     bæd hine bliðne    æt þære beorþege,
     leodum leofne.    He on lust geþeah
     symbel 7 seleful,    sigerof kyning.
     Ymbeode þa,    ides Helminga,
  620    duguþe 7 geogoþe    dæl æghwylcne,
     sincfato sealde,    þæt sæl alamp
     þæt hio Beowulfe,    beaghroden cwen,
     mode geþungen,    medoful ætbær.
     Grette Geata leod,    Gode þancode
  625    wisfæst wordum,    þæs ðe hire se willa gelamp,
     þæt heo on ænigne    eorl gelyfde
     fyrena frofre.    He þæt ful geþeah,
Folio 144v
     wælreow wiga    | æt Wealhþeon
     7 þa gyddode,    guþe gefysed.
  630    Beowulf maþelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Ic þæt hogode,    þa ic on holm gestah,
     sæbat gesæt    mid minra secga gedriht,
     þæt ic anunga    eowra leoda
     willan geworhte,    oþðe on wæl crunge,
  635    feondgrapum fæst.    Ic gefremman sceal
     eorlic ellen,    oþðe endedæg
     on þisse meoduhealle    minne gebidan."
     Ðam wife þa word    wel licodon,
     gilpcwide Geates.    Eode goldhroden,
  640    freolicu folccwen,    to hire frean sittan.
     Þa wæs eft, swa ær    inne on healle,
     þryðword sprecen,    ðeod on sælum,
     sigefolca sweg,    þæt semninga
     sunu Healfdenes    secean wolde
  645    æfenræste.    Wiste þæm ahlæcan
     to þæm heahsele    hilde geþinged,
     siððan hie sunnan leoht    geseon meahton,
     ðe nipende    niht ofer ealle,
     scaduhelma gesceapu    scriðan cwoman,
  650    wan under wolcnum.    Werod eall aras.
     Grette þa guma    guman oþerne,
     Hroðgar Beowulf,    7 him hæl abead,
Folio 145r
     winærnes | geweald,    7 þæt word acwæð:
     "Næfre ic ænegum men    ær alyfde,
  655    siþðan ic hond 7 rond    hebban mihte,
     ðryþærn Dena,    buton þe nu ða.
     Hafa nu 7 geheald    husa selest,
     gemyne mærþo,    mægenellen cyð,
     waca wið wraþum.    Ne bið þe wilna gad
  660    gif þu þæt ellenweorc    aldre gedigest."
.X.
     ÐA him Hroþgar gewat    mid his hæleþa gedryht,
     eodur Scyldinga    ut of healle.
     Wolde wigfruma    Wealhþeo secan,
     cwen to gebeddan.    Hæfde Kyningwuldor
  665    Grendle togeanes,    swa guman gefrungon,
     seleweard aseted.    Sundornytte beheold
     ymb aldor Dena,    eotonweard abead.
     Huru Geata leod    georne truwode
     modgan mægnes,    Metodes hyldo.
  670    Ða he him of dyde    isernbyrnan,
     helm of hafelan,    sealde his hyrsted sweord,
     irena cyst,    ombihtþegne,
     7 gehealdan het    hildegeatwe.
     Gespræc þa se goda    gylpworda sum,
  145v    Beowulf | Geata,    ær he on bed stige:
     "No ic me an herewæsmun    hnagran talige,
     guþgeweorca,    þonne Grendel hine.
     Forþan ic hine sweorde    swebban nelle,
     aldre beneotan,    þeah ic eal mæge.
  680    Nat he þara goda,    þæt he me ongean slea,
     rand geheawe,    þeah ðe he rof sie
     niþgeweorca.    Ac wit on niht sculon
     secge ofersittan,    gif he gesecean dear
     wig ofer wæpen.    7 siþðan witig God,
  685    on swa hwæþere hond,    halig Dryhten,
     mærðo deme,    swa him gemet þince."
     Hylde hine þa, heaþodeor,    hleorbolster onfeng
     eorles andwlitan,    7 hine ymb monig
     snellic særinc    selereste gebeah.
  690    Nænig heora þohte,    þæt he þanon scolde
     eft eardlufan    æfre gesecean,
     folc oþðe freoburh,    þær he afeded wæs.
     Ac hie hæfdon gefrunen    þæt hie ær, to fela micles,
     in þæm winsele    wældeað fornam
  695    Denigea leode.    Ac him Dryhten forgeaf
  146r    wigspeda gewiofu |   Wedera leodum,
     frofor 7 fult um ,    þæt hie feond heora
     ðurh anes cræft    ealle ofercomon,
     selfes mihtum.    Soð is gecyþed,
  700    þæt mihtig God    manna cynnes
     weold w ide ferhð .    Com on wanre niht
     scriðan sceadugenga.    Sceotend swæfon,
     þa þæt hornreced    healdan scoldon,
     ealle buton anum.    Þæt wæs yldum cuþ,
  705    þæt hie ne moste,    þa Metod nolde,
     se synscaþa    under sceadu bregdan.
     Ac he wæccende    wraþum on andan
     bad bolgenmod    beadwa geþinges.
.XI.
     Ða com of more    under misthleoþum
  710    Grendel gongan,    Godes yrre bær.
     Mynte, se manscaða    manna cynnes,
     sumne besyrwan    in sele þam hean.
     Wod under wolcnum    to þæs þe he winreced,
     goldsele gumena    gearwost wisse,
  715    fættum fahne.    Ne wæs þæt forma sið
     þæt he Hroþgares    ham gesohte.
Folio 146v
     Næfre he on aldordagum,    ær | ne siþðan,
     heardran hæle    healðegnas fand.
     Com þa to recede,    rinc siðian,
  720    dreamum bedæled.    Duru sona onarn,
     fyrbendum fæst,    syþðan he hire folmum æthran.
     Onbræd þa, bealohydig,    ða he gebolgen wæs,
     recedes muþan.    Raþe æfter þon
     on fagne flor    feond treddode,
  725    eode yrremod.    Him of eagum stod
     ligge gelicost    leoht unfæger.
     Geseah he in recede    rinca manige,
     swefan sibbegedriht    samod ætgædere
     magorinca heap.    Þa his mod ahlog,
  730    mynte þæt he gedælde,    ær þon dæg cwome,
     atol aglæca    anra gehwylces
     lif wið lic.    Þa him alumpen wæs
     wistfylle wen.    Ne wæs þæt wyrd þa gen
     þæt he ma moste    manna cynnes
  735    ðicgean ofer þa niht.    Þryðswyð beheold,
     mæg Higelaces,    hu se manscaða
     under færgripum    gefaran wolde.
     Ne þæt se aglæca    yldan þohte,
  147A (131)r    ac he ge|feng hraðe    forman siðe
  740    slæpendn e rinc,    slat unwearnum,
     bat banlocan,    blod edrum dranc,
     synsnædum swealh.    Sona hæfde
     unlyfigendes    eal gefeormod
     fet 7 folma.    Forð near ætstop,
  745    nam þa mid handa    higeþihtigne
     rinc on ræste,    ræhte ongean,
     feond mid folme.    He onfeng hraþe
     inwitþancum    7 wið earm gesæt.
     Sona þæt onfunde,    fyrena hyrde,
  750    þæt he ne mette    middangeardes,
     eorþan sceatta,    on elran men
     mundgripe maran.    He on mode wearð
     forht on ferhðe.    No þy ær fram meahte.
     Hyge wæs him hinfus,    wolde on heolster fleon,
  755    secan deofla gedræg.    Ne wæs his drohtoð þær
     swylce he on ealderdagum    ær gemette.
     Gemunde þa, se goda    mæg Higelaces,
     æfenspræce.    Uplang astod
     7 him fæste wiðfeng.    Fingras burston.
  760    Eoten wæs utweard,    eorl furþur stop.
Folio 147A (131)v
     Mynte se mæra,    | hwær he meahte swa,
     widre gewindan,    7 on weg þanon
     fleon on fenhopu.    Wiste his fingra geweald
     on grames grapum,    þæt he wæs geocor sið
  765    þæt se hearmscaþa    to Heorute ateah.
     Dryhtsele dynede.    Denum eallum wearð,
     ceasterbuendum,    cenra gehwylcum,
     eorlum ealuscerwen.    Yrre wæron begen,
     reþe renweardas.    Reced hlynsode.
  770    Þa wæs wundor micel    þæt se winsele
     wiðhæfde heaþodeorum,    þæt he on hrusan ne feol,
     fæger foldbold.    Ac he þæs fæste wæs,
     innan 7 utan    irenbendum,
     searoþoncum besmiþod.    Þær fram sylle abeag
  775    medubenc monig,    mine gefræge,
     golde geregnad,    þær þa graman wunnon.
     Þæs ne wendon ær,    witan Scyldinga,
     þæt hit a mid gemete    manna ænig,
     betlic 7 banfag    tobrecan meahte,
  780    listum tolucan,    nymþe liges fæþm
Folio 147r
     swulge on swaþule.    Sweg | up astag,
     niwe geneahhe:    Norð-Denum stod
     atelic egesa,    anra gehwylcum
     þara þe of wealle    wop gehyrdon,
  785    gryreleoð galan    Godes andsacan,
     sigeleasne sang,    sar wanigean,
     helle hæfton.    Heold hine fæste,
     se þe manna wæs    mægene strengest
     on þæm dæge    þysses lifes.
.XII.
  790    Nolde, eorla hleo,    ænige þinga
     þone cwealmcuman    cwicne forlætan,
     ne his lifdagas    leoda ænigum
     nytte tealde.    Þær genehost brægd
     eorl Beowulfes,    ealde lafe,
  795    wolde freadrihtnes    feorh ealgian,
     mæres þeodnes,    ðær hie meahton swa.
     Hie þæt ne wiston,    þa hie gewin drugon,
     heardhicgende    hildemecgas,
     7 on healfa gehwone    heawan þohton,
  800    sawle secan:    þone synscaðan
     ænig ofer eorþan,    irenna cyst,
     guðbilla nan    gretan nolde.
Folio 147v
     Ac he sigewæpnum    | forsworen hæfde,
     ecga gehwylcre.    Scolde his aldorgedal,
  805    on ðæm dæge    þysses lifes,
     earmlic wurðan,    7 se ellorgast
     on feonda geweald    feor siðian.
     Ða þæt onfunde    se þe fela æror
     modes myrðe    manna cynne,
  810    fyrene gefremede,    he fag wið God,
     þæt him se lichoma    læstan nolde;
     ac hine se modega    mæg Hygelaces
     hæfde be honda.    Wæs gehwæþer oðrum
     lifigende lað.    Licsar gebad,
  815    atol æglæca.    Him on eaxle wearð
     syndolh sweotol,    seonowe onsprungon,
     burston banlocan.    Beowulfe wearð
     guðhreð gyfeþe.    Scolde Grendel þonan
     feorhseoc fleon    under fenhleoðu,
  820    secean wynleas wic.    Wiste þe geornor
     þæt his aldres wæs    ende gegongen,
     dogera dægrim.    Denum eallum wearð
     æfter þam wælræse    willa gelumpen.
     Hæfde þa gefælsod,    se þe ær feorran com,
  825    snotor 7 swyðferhð,    sele Hroðgares,
  148r    genered wið | niðe.    Nihtweorce gefeh,
     ellenmærþum.    Hæfde East-Denum,
     Geatmecga leod,    gilp gelæsted.
     Swylce oncyþðe    ealle gebette,
  830    inwidsorge,    þe hie ær drugon,
     7 for þreanydum    þolian scoldon
     torn unlytel.    Þæt wæs tacen sweotol,
     syþðan hildedeor    hond alegde,
     earm 7 eaxle.    Þær wæs eal geador
  835    Grendles grape    under geapne hrof.
.XIII.
     ÐA wæs on morgen    mine gefræge
     ymb þa gifhealle    guðrinc monig.
     Ferdon folctogan    feorran 7 nean
     geond widwegas    wundor sceawian,
  840    laþes lastas.    No his lifgedal
     sarlic þuhte    secga ænegum
     þara þe tirleases    trode sceawode,
     hu he werigmod    on weg þanon,
     niða ofercumen,    on nicera mere,
  845    fæge 7 geflymed,    feorhlastas bær.
     Ðær wæs on blode    brim weallende,
     atol yða geswing    eal gemenged
Folio 148v
     haton heolfre;    | heorodreore weol,
     deaðfæge deog.    Siððan, dreama leas,
  850    in fenfreoðo    feorh alegde,
     hæþene sawle.    Þær him hel onfeng.
     Þanon eft gewiton    ealdgesiðas,
     swylce geong manig,    of gomenwaþe
     fram mere, modge    mearum ridan,
  855    beornas on blancum.    Ðær wæs Beowulfes
     mærðo mæned.    Monig oft gecwæð
     þætte suð ne norð    be sæm tweonum,
     ofer eormengrund,    oþer nænig
     under swegles begong    selra nære
  860    rondhæbbendra,    rices wyrðra.
     Ne hie huru winedrihten    wiht ne logon,
     glædne Hroðgar,    ac þæt wæs god cyning.
     Hwilum heaþorofe    hleapan leton,
     on geflit faran    fealwe mearas,
  865    ðær him foldwegas    fægere þuhton,
     cystum cuðe.    Hwilum cyninges þegn
     guma gilphlæden,    gidda gemyndig,
     se ðe ealfela    ealdgesegena
     worn gemunde;    word oþer fand
  870    soðe gebunden.    Secg eft ongan
  149r    sið Beowulfes    snyttrum | styrian,
     7 on sped wrecan    spel gerade,
     wordum wrixlan.    Welhwylc gecwæð
     þæt he fram Sigemunde    secgan hyrde,
  875    ellendædum,    uncuþes fela
     Wælsinges gewin,    wide siðas,
     þara þe gumena bearn    gearwe ne wiston,
     fæhðe 7 fyrena,    buton Fitela mid hine,
     þonne he swulces hwæt    secgan wolde,
  880    eam his nefan,    swa hie a wæron
     æt niða gehwam    nydgesteallan.
     Hæfdon ealfela    eotena cynnes
     sweordum gesæged.    Sigemunde gesprong
     æfter deaðdæge    dom unlytel.
  885    Syþðan wiges heard    wyrm acwealde,
     hordes hyrde,    he under harne stan
     æþelinges bearn    ana geneðde
     frecne dæde,    ne wæs him Fitela mid.
     Hwæþre him gesælde    ðæt þæt swurd þurhwod
  890    wrætlicne wyrm,    þæt hit on wealle ætstod,
     dryhtlic iren.    Draca morðre swealt.
     Hæfde aglæca    elne gegongen,
     þæt he beahhordes    brucan moste
  149v    selfes dome.    | Sæbat gehleod,
  895    bær on bearm scipes    beorhte frætwa,
     Wælses eafera.    Wyrm hat gemealt.
     Se wæs wreccena    wide mærost
     ofer werþeode,    wigendra hleo,
     ellendædum.    He þæs ær onðah.
  900    Siððan Heremodes    hild sweðrode,
     earfoð' 7 ellen.    He mid eotenum wearð
     on feonda geweald    forð forlacen,
     snude forsended.    Hine sorhwylmas
     lemede to lange.    He his leodum wearð,
  905    eallum æþellingum,    to aldorceare.
     Swylce oft bemearn    ærran mælum
     swiðferhþes sið,    snotor ceorl monig,
     se þe him bealwa    to bote gelyfde,
     þæt þæt ðeodnes bearn    geþeon scolde,
  910    fæderæþelum onfon,    folc gehealdan,
     hord 7 hleoburh,    hæleþa rice,
     .eðel. Scyldinga.    He þær eallum wearð,
     mæg Higelaces,    manna cynne,
     freondum gefægra.    Hine fyren onwod.
  915    Hwilum flitende    fealwe stræte
     mearum mæton.    Ða wæs morgenleoht
Folio 150r
     scofen 7 scynded.    | Eode scealc monig
     swiðhicgende    to sele þam hean
     searowundor seon.    Swylce self cyning
  920    of brydbure,    beahhorda weard,
     tryddode tirfæst    getrume micle,
     cystum gecyþed;    7 his cwen mid him
     medostigge mæt    mægþa hose.
.XIIII.
     Hroðgar maþelode.    He to healle geong,
  925    stod on stapole,    geseah steapne hrof
     golde fahne    7 Grendles hond.
     "Ðisse ansyne    Alwealdan þanc
     lungre gelimpe.    Fela ic laþes gebad,
     grynna æt Grendle.    A mæg God wyrcan
  930    wunder æfter wundre,    wuldres Hyrde.
     Ðæt wæs ungeara    þæt ic ænigra me
     weana ne wende    to widan feore,
     bote gebidan,    þonne blode fah
     husa selest    heorodreorig stod,
  935    wea widscofen;    witena gehwylcne
     ðara þe ne wendon    þæt hie wideferhð
     leoda landgeweorc    laþum beweredon,
Folio 150v
     | scuccum 7 scinnum.    Nu scealc hafað
     þurh Drihtnes miht    dæd gefremede,
  940    ðe we ealle    ær ne meahton
     snyttrum besyrwan.    Hwæt! þæt secgan mæg,
     efne swa hwylc mægþa    swa ðone magan cende,
     æfter gumcynnum,    gyf heo gyt lyfað,
     þæt hyre Ealdmetod    este wære
  945    bearngebyrdo.    Nu ic Beowulf, þec,
     secg betsta,    me for sunu wylle
     freogan on ferhþe.    Heald forð tela
     niwe sibbe.    Ne bið þe ænigre gad
     worolde wilna,    þe ic geweald hæbbe.
  950    Ful oft ic for læssan    lean teohhode,
     hordweorþunge    hnahran rince,
     sæmran æt sæcce.    Þu þe self hafast
     dædum gefremed,    þæt þin dæd lyfað
     awa to aldre.    Alwalda þec
  955    gode forgylde,    swa he nu gyt dyde."
     Beowulf maþelode,    bearn Ecþeowes:
     "We þæt ellenweorc    estum miclum,
     feohtan fremedon,    frecne geneðdon
     eafoð uncuþes.    Uþe ic swiþor
  960    þæt ðu hine selfne    geseon moste,
     feond on frætewum    fylwerigne.
Folio 151r
     Ic him hrædlice    | heardan clammum
     on wælbedde    wriþan þohte,
     þæt he for handgripe    minum scolde
  965    licgean lifbysig,    butan his lic swice.
     Ic hine ne mihte,    þa Metod nolde,
     ganges getwæman:    no ic him þæs georne ætfealh,
     feorhgeniðlan.    Wæs to foremihtig,
     feond on feþe.    Hwæþere, he his folme forlet
  970    to lifwraþe    last weardian,
     earm 7 eaxle.    No þær ænige swa þeah
     feasceaft guma,    frofre gebohte.
     No þy leng leofað    laðgeteona
     synnum geswenced,    ac hyne sar hafað
  975    in niðgripe,    nearwe befongen
     balwon bendum.    Ðær abidan sceal,
     maga mane fah,    miclan domes,
     hu him scir Metod    scrifan wille."
     Ða wæs swigra secg,    sunu Eclafes,
  980    on gylpspræce    guðgeweorca,
     siþðan æþelingas    eorles cræfte
     ofer heanne hrof    hand sceawedon,
     feondes fingras.    Foran æghwylc wæs
     steda nægla gehwylc,    style gelicost,
Folio 151v
     hæþenes handsporu,    hilde|rinces
     egl unheoru.    Æghwylc gecwæð
     þæt him heardra nan    hrinan wolde,
     iren ærgod,    þæt ðæs ahlæcan
     blodge beadufolme    onberan wolde.
.XV.
  990    ÐA wæs haten hreþe    Heort innanweard
     folmum gefrætwod.    Fela þæra wæs
     wera 7 wifa,    þe þæt winreced,
     gestsele gyredon.    Goldfag scinon,
     web æfter wagum,    wundorsiona fela
  995    secga gehwylcum,    þara þe on swylc starað.
     Wæs þæt beorhte bold    tobrocen swiðe
     eal inneweard    irenbendum fæst,
     heorras tohlidene.    Hrof ana genæs
     ealles ansund,    þe se aglæca
  1000    fyrendædum fag    on fleam gewand,
     aldres orwena.    No þæt yðe byð
     to befleonne,    fremme se þe wille;
     ac gesacan sceal,    sawlberendra,
     nyde genydde,    niþða bearna,
  1005    grundbuendra    gearwe stowe,
     þær his lichoma,    legerbedde fæst,
     swefeþ æfter symle.    Þa wæs sæl 7 mæl
  152r    þæt to healle | gang    Healfdenes sunu.
     Wolde self cyning    symbel þicgan.
  1010    Ne gefrægen ic þa mægþe    maran weorode
     ymb hyra sincgyfan    sel gebæran.
     Bugon þa to bence    blædagande,
     fylle gefægon.    Fægere geþægon
     medoful manig,    magas þara
  1015    swiðhicgende    on sele þam hean,
     Hroðgar 7 Hroþulf.    Heorot innan wæs
     freondum afylled.    Nalles facenstafas
     Þeod-Scyldingas    þenden fremedon.
     Forgeaf þa Beowulfe    brand Healfdenes;
  1020    segen gyldenne    sigores to leane,
     hroden hiltecumbor,    helm, 7 byrnan.
     Mære maðþumsweord    manige gesawon
     beforan beorn beran.    Beowulf geþah
     ful on flette.    No he þære feohgyfte
  1025    for scotenum    scami gan ðorfte.
     Ne gefrægn ic freondlicor    feow er madmas
     golde gegyrede    gummanna fela
     in ealobence    oðrum gesellan.
     Ym b þæs helmes hrof,    heafodbeorge,
  1030    wirum bewunden,    walan utan heold,
  152v    þæt him fela | la f    frecne ne meahton,
     scurheard, sceþ ða n ,    þonne scyldfreca
     ongean gramum    g angan scolde.
     Heht ða eorla hleo    eah ta mearas,
  1035    fætedhleore,    on flet teon
     in u nder eoderas.    Þara anum stod
     sadol searwum fah,    since gewurþad.
     Þæt wæs hildesetl    heahcyninges,
     ðonne sweorda gelac    sunu Healfdenes
  1040    efnan wolde.    Næfre on ore læg
     widcuþes wig,    ðonne walu feollon.
     7 ða Beowulfe    bega gehwæþres
     eodor Ingwina    onweald geteah,
     wicga 7 wæpna.    Het hine wel brucan.
  1045    Swa manlice    mære þeoden
     hordweard hæleþa,    heaþoræsas geald
     mearum 7 madmum.    Swa hy næfre man lyhð,
     se þe secgan wile    soð æfter rihte.
  .XVI.
     ÐA gyt æghwylcum    eorla drihten
  1050    þara þe mid Beowulfe    brimleade teah,
     on þære medubence    maþðum gesealde,
  153r    yr|felafe,    7 þone ænne heht
     golde forgy l dan ,    þone ðe Grendel ær
     mane acwealde.    Swa he hyra ma wolde,
  1055    nefne him witi g God    wyrd forstode,
     7 ðæs mannes mod.    Me tod eallum weold
     gumena cynnes,    swa h e nu git deð.
     Forþan bið andgit    æghwær selest,
     ferhðes foreþanc.    Fela sceal g e bidan
  1060    leofes 7 laþes    se þe longe her
     on ðyssum windagum    worolde bruceð.
     Þær wæs sang 7 sweg    samod ætgædere
     fore Healfdenes    hildewisan;
     gomenwudu greted,    gid oft wrecen.
  1065    Ðonne healgamen    Hroþgares scop
     æfter medobence    mænan scolde,
     Finnes eaferum,    ða hie se fær begeat:
     Hæleð Healfdena,    Hnæf Scyldinga,
     in Freswæle    feallan scolde.
  1070    Ne huru Hildeburh    herian þorfte
     eotena treowe.    Unsynnum wearð
     beloren leofum    æt þam hildplegan,
     bearnum 7 broðrum.    Hie on gebyrd hruron,
  153v    gare | w unde .    Þæt wæs geomuru ides.
  1075    Nalles holinga    H oces dohtor
     meotodsceaft bemearn,    sy þðan morgen com.
     Ða heo under swegle    ge seon meahte
     morþorbealo maga.    Þ ær he ær mæste heold
     worolde wynne,    wig ealle fornam
  1080    Finnes þegnas,    nemne feaum anum,
     þæt he ne mehte    on þæm meðelstede
     wig Hengeste    wiht gefeohtan,
     ne þa wealafe    wige forþringan
     þeodnes ðegne.    Ac hig him geþingo budon,
  1085    þæt hie him oðer flet    eal gerymdon,
     healle 7 heahsetl,    þæt hie healfre geweald
     wið eotena bearn    agan moston.
     7 æt feohgyftum    Folcwaldan sunu
     dogra gehwylce    Dene weorþode,
  1090    Hengestes heap    hringum wenede,
     efne swa swiðe    sincgestreonum
     fættan goldes    swa he Fresena cyn
     on beorsele    byldan wolde.
     Ða hie getruwedon    on twa healfa
  1095    fæste frioðuwære.    Fin Hengeste
  154r    elne unflitme    aðum | benemde
     þæt he þa wealafe    weotena dome
     arum heolde,    þæt ðær ænig mon
     wordum ne worcum    wære ne bræce,
  1100    ne þurh inwitsearo    æfre gemænden,
     ðeah hie hira beaggyfan    banan folgedon,
     ðeodenlease,    þa him swa geþearfod wæs.
     Gyf þonne Frysna hwylc    frecnen spræ ce
     ðæs morþorhetes    myndgiend wære,
  1105    þonne hit sweordes ecg    syððan scolde.
     wæs geæfned,    7 icge, gold,
     ahæfen of horde.    Here-Scyldinga
     betst beadorinca    wæs on bæl gearu.
     Æt þæm ade wæs    eþgesyne
  1110    swatfah syrce,    swyn ealgylden,
     eofer irenheard,    æþeling manig
     wundum awyrded.    Sume on wæle crungon.
     Het ða Hildeburh    æt Hnæfes ade
     hire selfre sunu    sweoloðe befæstan,
  1115    banfatu bærnan,    7 on bæl don.
     Earme on eaxle,    ides gnornode,
     geomrode giddum.    Guðrinc astah,
  154v    wand | to wolcnum.    Wælfyra mæst
     hlynode fo r hlawe.    Hafelan multon,
  1120    bengeato bu rston ,    ðonne blod ætspranc,
     laðbite lices.    Lig ealle forswealg,
     gæsta g ifrost ,    þara ðe þær guð fornam
     bega folces.    Wæs hira blæd scacen.
  .XVII.
     G Ewiton him ða wigend    wica neosian,
  1125    freondum befeallen,    Frysland geseon,
     hamas 7 heaburh.    Hengest ða gyt
     wælfagne winter    wunode mid Finne
     ea l unhlitine.    Eard gemunde,
     þeah þe he meahte    on mere drifan
  1130    hringedstefnan.    Holm storme weol,
     won wið winde;    winter yþe beleac
     isgebinde,    ðæt oþer com,
     gear in geardas,    swa nu gyt deð,
     þa ðe syngales    sele bewitiað,
  1135    wuldortorhtan weder.    Ða wæs winter scacen,
     fæger foldan bearm.    Fundode wrecca,
     gist of geardum.    He to gyrnwræce
  155r    swiðor | þohte    þonne to sælade,
     gif he tor nge mot    þurhteon mihte,
  1140    þæt he eote na bearn    inne gemunde.
     Swa he ne fo r wyrnde    woroldrædenne,
     þonne him Hunlafing,    hildeleoman,
     billa sele st    on bearm dyde.
     Þæs wæron mid eoten um    ecge cuðe.
  1145    Swylce ferhðfrecan    Fin eft begeat
     sweordbealo sliðen    æt hi s selfes ham.
     Siþðan grimne gripe    Guðlaf ond Oslaf,
     æfter sæsiðe,    sorge mændon,
     ætwiton weana dæl.    Ne meahte wæfre mod
  1150    forhabban in hreþre.    Ða wæs heal hroden
     feonda feorum,    swilce Fin slægen,
     cyning on corþre,    7 seo cwen numen.
     Sceotend Scyldinga    to scypon feredon
     eal ingesteald    eorðcyninges,
  1155    swylce hie æt Finnes ham    findan meahton
     sigla searogimma.    Hie on sælade
     drihtlice wif    to Denum feredon,
  155v    læddon | to l eodum .    Leoð wæs asungen,
     gleoman nes gyd.    Gamen eft astah,
  1160    beorhtode b encsweg ;    byrelas sealdon
     win of w underfatum .    Þa cwom Wealhþeo forð,
     g an under gyldnum    beage þær þa godan,
     twegen sæton,    suhtergefæde r an .
     Þa gyt wæs hiera sib    ætgædere , æghwylc
  1165    oðrum trywe .    Swylce þær Hunferþ þyle
     æt fotum sæt    frean Scyldinga .
     Gehwylc hiora    his ferhþe treowde ,
     þæt he hæfde mod micel ,    þeah þe he his magum
     nære arfæst    æt ecga gelacum .
  1170    Spræc ða ides Scyldinga :
     "Onfoh þissum fulle,    freodrihten min,
     sinces brytta.    Þu on sælum wes,
     goldwine gumena,    7 to Geatum spræc
     mildum wordum,    swa sceal man don.
  1175    Beo wið Geatas glæd,    geofena gemyndig;
     nean 7 feorran    þu nu hafast.
  156r    Me man sægde    þæt | þ u ð e for sunu wolde
     hereric an hab ban .    Heorot is gefælsod,
     beahsele beor hta .    Bruc, þenden þu mote,
  1180    manigra me do ,    7 þinum magum læf
     folc 7 rice,    þonne ðu forð scyle
     metodsceaft seon.    Ic minne can
     glædne Hroþulf,    þæt he þa g eo goðe wile
     arum healdan,    gyf þu ær þonne he,
  1185    wine Scildinga,    worold oflætest.
     Wene ic þæt he mid gode    gyldan wille
     uncran eaferan,    gif he þæt eal gemon,
     hwæt wit to willan    7 to worðmyndum
     umborwesendum ær    arna gefremedon."
  1190    Hwearf þa bi bence,    þær hyre byre wæron,
     Hreðric 7 Hroðmund,    7 hæleþa bearn
     giogoð ætgædere.    Þær se goda sæt
     Beowulf Geata    be þæm gebroðrum twæm .
  .XVIII.
     HIm wæs ful boren,    7 freondlaþu
  1195    wordum bewægned    7 wundengold
     estum geeawed,    earmreade twa,
  156v    hrægl 7 hrin| ga s ,    healsbeaga mæst
     þara þe ic on fol dan    ge frægen hæbbe.
     Nænigne ic under sweg l e    selran hyrde
  1200    hordmadmum hæleþa,    syþðan Hama ætwæg
     to herebyrhtan byri g    Brosinga mene,
     sigle 7 sincfæt.    Se aroniðas fealh
     Eormenrices,    geceas ecne ræd.
     Þone hring hæfde,    Higelac Geata,
  1205    nefa Swertinges,    nyhstan siðe,
     siðþan he under segne    sinc ealgode,
     wælreaf werede.    Hyne wyrd fornam,
     syþðan he for wlenco    wean ahsode,
     fæhðe to Frysum.    He þa frætwe wæg,
  1210    eorclanstanas    ofer yða ful,
     rice þeoden.    He under rande gecranc.
     Gehwearf þa in Francna fæþm    feorh cyninges
     breostgewædu    7 se beah somod.
     Wyrsan wigfrecan    wæl reafeden
  1215    æfter guðsceare.    Geata leode
     hreawic heoldon.    Heal swege onfeng.
     Wealhðeo maþelode.    Heo fore þæm werede spræc:
     "Bruc ðisses beages,    Beowulf leofa,
  157r    hyse mid hæle,    | 7 þ isses hrægles neot;
  1220    þeo gestreona,    7 geþeoh tela,
     cen þec mid cræfte,    7 þyssum cnyht um wes
     lara liðe.    Ic þe þæs lean geman.
     Ha fast þu gefered    þæt ðe feor 7 neah
     ealne widefe rhþ    weras ehtigað,
  1225    efne swa side    swa beb ugeð
     windgeard, weallas.    Wes þenden þu lifige,
     æþ eling , eadig.    Ic þe an tela
     sincgestreona.    Beo þu suna minum
     dædum gedefe,    dreamhealde n de !
  1230    Her is æghwylc eorl    oþrum getrywe,
     modes milde,    mandrihtne h leo ;
     þegnas sy n don geþwære,    þeod ealgearo,
     druncne dry ht guman .    Doð swa ic bidde."
     Eode þa to setle.    Þær wæs symbla cyst,
  1235    druncon win weras.    Wyrd ne cuþon,
     geosceaft grimne,    swa hit agangen wearð
     eorla manegum,    syþðan æfen cwom.
     7 him Hroþgar gewat    to hofe sinum,
     rice to ræste.    Reced weardode
  1240    unrim eorla,    swa hie oft ær dydon.
     Bencþelu beredon.    Hit geondbræded wearð
     beddum 7 bolstrum.    Beorscealca sum
  157v    fus 7 fæge    fletræste ge| beag .
     Setton him to heafdon    hilderandas,
  1245    b ordwudu beorhtan.    Þær on bence wæs
     ofer æþelinge    yþgesene
     heaþosteapa helm,    hringed byrne,
     þrecwudu þrymlic.    Wæs þ eaw hyra
     þæt hie oft wæron    an wig gearwe
  1250    ge æt ham ge on herge,    ge gehwæþer þara,
     efne swylce mæla    swylce hira mandryhtne
     þearf gesælde.    Wæs seo þeod tilu.
  .XVIIII.
     Sigon þa to slæpe.    Sum sare angeald
     æfenræste,    swa him ful oft gelamp,
  1255    siþðan goldsele    Grendel w arode ,
     unriht æfnde    þæt ende becwom,
     swylt æfter synnum.    Þæt gesyne wearþ,
     widcuþ werum,    þætte wrecend þa gyt
     lifde æfter laþum    lange þrage
  1260    æfter guðceare.    Grendles modor,
     ides aglæcwif    yrmþe gemunde,
     se þe wæteregesan    wunian scolde,
     cealde streamas,    siþðan camp wearð
     to ecgbanan    angan breþer,
  1265    fæderenmæge.    He þa fag gewat,
  158r    morþre gemearcod,    | ma n d ream fleon,
     westen warode.    Þ anon woc fela
     geosceaftgasta.    Wæs þæra Grend el sum,
     heorowearh hetelic,    se æt Heorote fand
  1270    wæccendne wer    wiges bidan.
     Þær him aglæca    ætgræpe wearð.
     Hwæþre he gemunde    mægenes strenge,
     gimfæste gife,    ðe him God sealde,
     7 him to Anwaldan    are gelyfde,
  1275    frofre 7 fultum.    Ðy he þone feon d ofercwom,
     gehnægde helle gast.    Þa he hean gewat,
     dreame bedæled,    deaþwic seon,
     mancynnes feond.    7 his modor þa gyt,
     gifre 7 galgmod    gegan wolde
  1280    sorhfulne sið    sunu þeod wrecan.
     Com þa to Heorote,    ðær Hring-Dene
     geond þæt sæld swæfun.    Þa ðær sona wearð
     edhwyrft eorlum,    siþðan inne fealh
     Grendles modor.    Wæs se gryre læssa
  1285    efne swa micle,    swa bið mægþa cræft
     wiggryre wifes,    bewæpned men,
     þonne heoru bunden,    hamere geþuren,
     sweord swate fah    swin ofer helme
  158v    ecgum | dyhttig    andweard scireð.
  1290    Þa wæs on hea lle    he ardecg togen
     sweord ofer setlum,    sidrand manig
     hafen handa fæst.    Helm ne gemunde,
     byrnan side,    þa hine se br oga angeat.
     Heo wæs on ofste,    wolde ut þanon,
  1295    feore beorgan,    þa heo onfunden wæs.
     Hraðe heo æþelinga    anne hæfde
     fæste befangen,    þa heo to fenne gang.
     Se wæs Hroþgare    hæleþa l eofost
     on gesiðes had    be sæm tweonum,
  1300    rice randwiga,    þone ðe heo on ræste abreat,
     blædfæstne beorn.    Næs Beowulf ðær,
     ac wæs oþer in    ær geteohhod
     æfter maþðumgife    mærum Geate.
     Hream wearð in Heorote.    Heo under heolfre genam
  1305    cuþe folme.    Cearu wæs geniwod,
     geworden in wicun.    Ne wæs þæt gewrixle til
     þæt hie on ba healfa    bicgan scoldon
     freonda feorum.    Þa wæs frod cyning,
  159r    har hilderinc,    on hreon | mo de ,
  1310    syðþan he aldorþegn    unly figendne ,
     þone deorestan,    deadne wisse.
     Hra þe wæs to bure    Beowulf fetod
     sigoreadig secg.    Samod ærdæge
     eode eorla sum,    æþele cempa
  1315    self mid gesiðum    þær se snot e ra bad.
     Hwæþre him A l walda    æf re wille
     æfter weaspelle    wyrpe gefremman.
     Gang ða æfter flore    fyrdwyrðe man
     mid his handscale,    healwudu dynede,
  1320    þæt he þone wisan    wordum hnæg de
     frean Ingwina;    frægn gif him wære
     æfter neodlaðu    niht getæse.
  .XX.
     Hroðgar maþelode,    helm Scyldinga:
     "Ne frin þu æfter sælum.    Sorh is geniwod
  1325    Denigea leodum.    Dead is Æschere,
     Yrmenlafes    yldra broþor,
     min runwita    7 min rædbora,
     eaxlgestealla,    ðonne we on orlege
     hafelan weredon,    þonne hniton feþan,
  159v    eoferas cnysedan.    | S wy lc eorl s colde
     wesan ærgod,    swylc Æsc here wæs !
     Wearð him on Heorote    to handbanan
     wælgæst wæfre.    Ic ne wat hwæþer
     atol æse wlanc    eftsiðas teah,
  1335    fylle gefrægnod.    Heo þa fæhðe wræc
     þe þu gystran niht    Gren d el cwealdest
     þurh hæstne had    heardum clammum,
     forþan he to lange    leode mine
     wanode 7 wyrde.    He æt wige gecrang,
  1340    ealdres scyldig.    7 nu oþer cwom,
     mihtig manscaða,    wolde hyre mæg wrecan,
     ge feor hafað    fæhðe gestæled,
     þæs þe þincean mæg    þegne monegum,
     se þe æfter sincgyfan    on sefan greoteþ.
  1345    Hreþerbealo hearde!    Nu seo hand ligeð,
     se þe eow welhwylcra    wilna dohte.
     Ic þæt londbuend,    leode mine,
     selerædende    secgan hyrde
     þæt hie gesawon    swylce twegen
  1350    micle mearcstapan    moras healdan,
     ellorgæstas.    Ðæra oðer wæs,
     þæs þe hie gewislicost    gewitan meahton,
     idese onlicnæs.    Oðer earmsceapen
  160r    on weres wæstmum    wræclastas | træd,
  1355    næfne he wæs mara    þonne ænig m an oðer.
     Þone on geardagum    Grendel nem do n .
     Foldbuende    no hie fæder cunnon,
     hwæ þer him ænig wæs    ær acenned
     dyrnra gasta.    Hie dygel lond
  1360    warigeað, wulfhleoþu,    windi ge næssas,
     frecne fengelad,    ðær fyrgenstream
     under næssa genipu    niþer gewiteð,
     flod under foldan.    Nis þæt feor heonon
     milgemearces,    þæt se mere stan d eð .
  1365    Ofer þæm hongiað    hrinde bearwas,
     wudu wyrtum fæst    wæter oferhelmað.
     Þær mæg nihta gehwæm    niðwundor seon,
     fyr on flode.    No þæs frod leofað
     gumena bearna,    þæt þone grund wite.
  1370    Ðeah þe hæðstapa    hundum geswenced,
     heorot hornum trum,    holtwudu sece,
     feorran geflymed,    ær he feorh seleð,
     aldor on ofre,    ær he in wille
     hafelan hafenian .    Nis þæt heoru stow.
  1375    Þonon yðgeblond    up astigeð,
     won to wolcnum,    þonne wind styreþ
     lað gewidru,    þæt lyft drysmaþ,
     roderas reotað.    Nu is se ræd gelang
  160v    eft æt | þ e anum.    Eard git ne const,
  1380    frecne stowe    ðær þu findan miht
     felasinnigne secg.    S ec gif þu dyrre.
     Ic þe þa fæhðe    feo leanige,
     ealdgestreonum,    swa ic ær dyde
     wund un golde ,    gyf þu on weg cymest."
  .XXI.
  1385    B EOWVLF maþelode,    bearn Ecgþeo w es .
     "Ne sorga, snotor guma.    Selre bið æghwæm
     þæt he his freond wrece    þonne he fela murne.
     Ure æghwylc sceal    ende gebidan
     worolde lifes.    Wyrce se þe mote
  1390    domes ær deaþe.    Þæt bið drihtguman,
     unlifgendum,    æfter selest.
     Aris, rices weard,    uton hraþe feran,
     Grendles magan    gang sceawigan.
     Ic hit þe gehate:    no he on helm losaþ,
  1395    ne on foldan fæþm,    ne on fyrgenholt,
     ne on gyfenes grund,    ga þær he wille.
     Ðys dogor þu    geþyld hafa
     weana gehwylces,    swa ic þe wene to."
     Ahleop ða, se gomela,    Gode þancode,
  161r    mihtigan Drihtne,    þæs se man ge| spræc .
     Þa wæs Hroðgare    hors ge bæted ,
     wicg wundenfeax.    Wisa fengel
     geato lic gende.    Gumfeþa stop
     lindhæbbendra.    L astas wæron
  1405    æfter waldswaþum    wide gesyne.
     Gang ofer grundas,    gegnum for
     ofer myr can mor,    magoþegna bær
     þone selestan    sawolleasne
     þara þe mid Hroðgare    ham eahtode.
  1410    Ofereode þa,    æþelinga bearn,
     steap stanhliðo,    stige nearwe,
     enge anpaðas,    uncuð gelad,
     neowle næssas,    nicorhusa fela.
     He feara sum    beforan gengde
  1415    wisra monna    wong sceawian,
     þæt he færinga    fyrgenbeamas
     ofer harne stan    hleonian funde,
     wynleasne wudu.    Wæter under stod,
     dreorig 7 gedrefed.    Denum eallum wæs,
  1420    winum Scyldinga,    weorce on mode
     to geþolianne,    ðegne monegum,
     oncyð eorla gehwæm,    syðþan Æscheres
     on þam holmclife    hafelan metton.
     Flod blode weol    - folc to sægon -
  161v    | hatan heolfre.    Horn stundum song
     fu slic f orð leoð .    Feþa eal gesæt.
     Gesawon ða æfter wæt ere    wyrmcynnes fela,
     sellice sædracan    sun d cunnian,
     swylce on næshleoðum    nicras li cgean .
  1430    Ða on undernmæl    oft bewitigað
     sorhfulne sið    on seglrade,
     wyrmas 7 wildeor.    Hie on weg hruron
     bitere 7 gebolgne.    Bearhtm ongeaton,
     guðhorn galan.    Sumne Geata leod
  1435    of flanbogan    feores getwæfde,
     yðgewinnes.    Þæt him on aldre stod,
     herestræl hearda.    He on holme wæs
     sundes þe sænra,    ðe hyne swylt fornam.
     Hræþe wearð on yðum    mid eoferspreotum,
  1440    heorohocyhtum    hearde genearwod,
     niða genæged,    7 on næs togen,
     wundorlic wægbora.    Weras sceawedon
     gryrelicne gist.    Gyrede hine Beowulf
     eorlgewædum,    nalles for ealdre mearn;
  1445    scolde herebyrne    hondum gebroden
     sid 7 searofah    sund cunnian,
     seo ðe bancofan    beorgan cuþe,
     þæt him hildegrap    hreþre ne mihte
     eorres inwitfeng    aldre gesceþðan.
  162r    Ac se hwita helm    | h afelan werede,
     se þe meregrundas    men gan scolde,
     secan sundgebland    since geweo rðad ,
     befongen freawrasnum    swa hine fyrndagum
     worhte wæpna smið,    wundrum teode,
  1455    besette swinlicum,    þæt hine syðþan no
     brond ne beadomecas    bitan ne meahton.
     Næs þæt þonne mætost    mægenfultuma
     þæt him on ðearfe lah    ðyle Hroðgares.
     Wæs þæm hæftmece    Hrunting nama.
  1460    Þæt wæs an foran    ealdgestreona.
     Ecg wæs iren,    atertanum fah,
     ahyrded heaþoswate.    Næfre hit æt hilde ne swac
     manna ængum,    þara þe hit mid mundum bewand,
     se ðe gryresiðas    gegan dorste,
  1465    folcstede fara.    Næs þæt forma sið
     þæt hit ellenweorc    æfnan scolde.
     Huru ne gemunde    mago Ecglafes,
     eafoþes cræftig,    þæt he ær gespræc,
     wine druncen,    þa he þæs wæpnes onlah
  1470    selran sweordfrecan.    Selfa ne dorste
     under yða gewin    aldre geneþan,
     drihtscype dreogan.    Þær he dome forleas,
  162v    ellen| mæ rðum .    Ne wæs þæm oðrum swa,
     syðþan he hine to guðe    gegyred hæfde.
  .XXII.
  1475    BEOWVLF maðelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Geþenc nu, se mæra    maga Healfdenes,
     snottra fengel,    nu ic eom siðes fus,
     goldwine gumena,    hwæt wit geo spræcon:
     gif ic æt þearfe    þinre scolde
  1480    aldre linnan,    þæt ðu me a wære,
     forðgewitenum,    on fæder stæle.
     Wes þu mundbora    minum magoþegnum,
     hondgesellum,    gif mec hild nime.
     Swylce þu ða madmas,    þe þu me sealdest,
  1485    Hroðgar leofa,    Higelace onsend.
     Mæg þonne on þæm golde ongitan    Geata dryhten,
     geseon sunu Hrædles,    þonne he on þæt sinc starað,
     þæt ic gumcystum    godne funde
     beaga bryttan,    breac þonne moste.
  1490    7 þu Hunferð læt    ealde lafe,
     wrætlic wægsweord;    widcuðne man
     heardecg habban.    Ic me mid Hruntinge
  163r    dom gewyrce    | oþðe mec deað nimeð."
     Æfter þæ m wordum    Weder-Geata leod
  1495    efste mid elne.    Na las 7 sware
     bidan wolde.    Brimwylm onfen g
     hil derince .    Ða wæs hwil dæges
     ær he þone grundwong    ongytan mehte.
     Sona þæt on funde ,    se ðe floda begong,
  1500    heorogifre, beheold    hund missera,
     grim 7 grædig,    þæt þ ær gumena sum
     ælwihta eard    ufan cunno de .
     Grap þa togeanes,    guðrinc gefeng
     at olan clommum.    No þy ær in gescod
  1505    halan lice.    Hring utan ymbbearh,
     þæt heo þone fyrdhom    ðurhfon ne mihte,
     locene leoð o syrcan ,    laþan fingrum.
     Bær þa seo brimwyl f ,    þa heo to botme com,
     hringa þengel    to hofe sinum,
  1510    swa he ne mihte    - no he þæm modig wæs! -
     wæpna gewealdan,    ac hine wundra þæs fela
     swecte on sunde,    sædeor monig
     hildetuxum    heresyrcan bræc,
     ehton aglæcan.    Ða se eorl ongeat
  1515    þæt he niðsele    nathwylcum wæs,
     þær him nænig wæter    wihte ne sceþede,
     ne him for hrofsele    hrinan ne mehte,
  163v    færgripe flodes.    | Fyrleoh t geseah,
     blacne leoman    beorht e scinan .
  1520    Ongeat þa se goda    grundwyrgenne,
     mer ewif mihtig.    Mægenræs forgeaf
     hildebille,    ho n dswenge , ne ofteah,
     þæt hire on ha fe lan    hringmæl agol
     grædig guðleoð.    Ð a se gist onfand
  1525    þæt se beadoleoma    bitan no lde ,
     aldre sceþðan.    Ac seo ecg geswac
     ð eodne æt þearfe.    Ðolode ær fela
     hond ge mota ,    helm oft gescær,
     fæges fyrd hr ægl .    Ða wæs forma sið
  1530    deorum madme    þæt his dom alæg.
     Eft wæs anræd,    nalas elnes l æt ,
     mærða gemyndig    mæg Hylaces:
     wearp ða wundelmæl,    wrættum gebunden,
     yrre oretta,    þæt hit on eorðan læg,
  1535    stið 7 stylecg.    Strenge getruwode,
     mundgripe mægenes.    Swa sceal man don,
     þonne he æt guðe    gegan þenceð
     longsumne lof.    Na ymb his lif cearað.
     Gefeng þa be eaxle,    nalas for fæhðe mearn,
  1540    Guð-Geata leod,    Grendles modor.
     Brægd þa beadwe heard,    þa he gebolgen wæs,
     feorhgeniðlan,    þæt heo on flet gebeah.
     Heo him eft hraþe    handlean forgeald
  164r    grim|man grapum    7 him togeanes feng.
  1545    Oferwear p þa werigmod,    wigena strengest,
     feþecempa,    þæt he on fylle wearð.
     Ofsæt þa þone selegy st ,    7 hyre sea x geteah,
     brad, brunecg.    Wolde hire bearn wrecan,
     angan eaferan.    Him on eaxle læg
  1550    breostnet broden;    þæt gebearh feore,
     wið ord 7 wið ecge    ingang forstod.
     Hæfde ða forsiðod    sunu Ecgþeowes,
     und er gynne grund,    Geata cempa,
     nemne him heaðobyrne    helpe gefremede,
  1555    herenet hearde.    7 halig God
     geweold wigsigor.    Witig Drihten,
     rodera Rædend,    hit on ryht gesced
     yðelice.    Syþðan he eft asto d .
  .XXIII.
     GEseah ða on searwum    sigeeadig bil,
  1560    ealdsweord eotenisc    ecgum þyhtig,
     wigena weorðmynd,    þæt wæpna cyst,
     buton hit wæs mare    ðonne ænig mon oðer
     to beadulace    ætberan meahte,
     god 7 geatolic,    giganta geweorc.
  1565    He gefeng þa fetelhilt,    freca Scyldinga
     hreoh 7 heorogrim,    hringmæl gebrægd
  164v    aldres orwena,    yrringa | s loh ,
     þæt hire wið halse    heard grapode,
     banhringas bræc.    Bil eal ðurhwod
  1570    fægne flæschoman.    Heo on flet gecrong.
     Sweord wæs swatig,    secg weorce gefeh.
     Lixte se leoma,    leoht inne stod,
     efne swa of hefene    hadre scineð
     rodores candel.    He æfter recede wlat.
  1575    Hwearf þa be wealle,    wæpen hafena de
     heard be hiltum,    Higelaces ðegn,
     yrre 7 a nræd .    Næs seo ecg fracod
     hilderince,    ac he hraþe wolde
     Grendle forgyldan    guðræsa f ela
  1580    ðara þe he geworhte    to West-Denum
     o ftor micle    ðonne on ænne sið,
     þonne he H roðgares    heorðgeneatas
     sloh on sweofote,    slæpende fræt,
     folces Denigea    fyftyne men,
  1585    7 oðer swylc    ut offerede
     laðlicu lac.    He him þæs lean forgeald,
     reþe cempa,    to ðæs þe he on ræste geseah
     guðwerigne    Grendel licgan,
     aldorleasne,    swa him ær gescod
  1590    hild æt Heorote.    Hra wide sprong,
     syþðan he æfter deaðe    drepe þrowade,
     heorosweng heardne,    7 hine þa heafde becearf.
  165r    Sona þæt gesawon,    snottre | ceorlas,
     þa ðe mid Hroðgare    on holm wliton ,
  1595    þæt wæs yðgeblond    eal gemenged
     brim b lode fah.    Blondenfeaxe,
     gomele ymb godne,    ongeador spræcon
     þæt hig þæs æðelinges    eft ne wendon,
     þæt he sigehreðig    secean come
  1600    mærne þeoden.    Þa ðæs monige gewearð
     þæt hine seo brimwylf    abreoten hæ f de .
     Ða com non dæges.    Næs ofgeafon
     hw ate Scyldingas.    Gewat him ham þonon,
     gold wine gumena.    Gistas secan
  1605    modes seoce,    7 o n mere staredon;
     wiston, 7 ne wendon,    þæt hie heora winedrihten
     selfne gesawon.    Þa þæt sweord ongan
     æfter heaþoswate    hildegicelum,
     wigbil wanian.    Þæt wæs wundra sum,
  1610    þæt hit eal gemealt,    ise gelicost,
     ðonne forstes bend    Fæder onlæteð,
     onwindeð wæ l rapas ,    se geweald hafað
     sæla 7 mæla.    Þæt is soð Metod.
     Ne nom he in þæm wicum,    Weder-Geata leod,
  1615    maðmæhta ma,    þeh he þær monige geseah,
     buton þone hafelan    7 þa hilt somod
     since fage.    Sweord ær gemealt,
  165v    forbarn brodenmæl.    Wæs þæt blod | to þæ s hat,
     ættren ellorgæst    se þær in ne swealt.
  1620    Sona wæs on sunde,    se þe æ r æt sæcce gebad,
     wighryre wraðra.    Wæter up þurhdeaf,
     wæron yðgebland    eal gefælsod,
     eacne eardas,    þa se ellorgast
     oflet lifdagas    7 þas lænan gesceaft.
  1625    Com þa to lande,    lidmanna helm,
     swiðmod swymman.    Sælace gefeah,
     mægen by rþenne ,    þara þe he him mid hæfde.
     E odon him þa togeanes,    Gode þancodon,
     ðryðlic þegna heap    þeodnes gefegon,
  1630    þæs þe hi hyne gesundne    geseon moston.
     Ða wæs of þæm hroran    helm 7 byrne
     lungre alysed.    Lagu drusade,
     wæter under wolcnum,    wældreore fag.
     Ferdon forð þonon    feþelastum
  1635    ferhþum fægne    foldweg mæton,
     cuþe stræte.    Cyningbalde men
     from þæm holmclife    hafelan bæron
     earfoðlice    heora æghwæþrum
     felamodigra.    Feower scoldon
  1640    on þæm wælstenge    weorcum geferian
     to þæm goldsele    Grendles heafod.
  166r    ðæt | semninga    to sele comon,
     frome fyrdhwate    feowertyne
     Geata gongan,    gu m dryhten mid,
  1645    modig on gemonge,    meod o wongas træd.
     Ða com in gan    ealdor ðegna,
     dædcene mon    dome gewurþ ad ,
     hæle hildedeor,    Hroðgar gretan.
     Þ a wæs be feaxe    on flet boren
  1650    Grendles heafod,    þær guman druncon,
     egeslic f or eorlum,    7 þære idese mid,
     wliteseon wr æt lic .    Weras onsawon.
  .XXV.
     BEOwulf maþelode,    bearn Ecgþeowe s :
     "Hwæt, we þe þas sælac,    sunu Healfdene s ,
  1655    leod Scyldinga,    lustum brohton
     tires to tacne,    þe þu her to locast.
     Ic þæt unsofte    ealdre gedigde,
     wigge under wætere,    weorc geneþde
     earfoðlice.    Ætrihte wæs
  1660    guð getwæfed,    nymðe mec God scylde.
     Ne meahte ic æt hilde    mid Hruntinge
     wiht gewyrcan,    þeah þæt wæpen duge.
     Ac me geuðe    ylda Waldend
  166v    þæt ic on wage geseah    wlitig | ha ngian
  1665    ealdsweord eacen.    Oftost wisode
     wi nigea leasum;    þæt ic ðy wæpne gebræd,
     of sloh ða æt þære sæcce,    þa me sæl a geald ,
     huses hyrdas.    Þa þæt hildebil
     for ba rn , brogdenmæl,    swa þæt blod gesprang,
  1670    ha tost heaþoswata.    Ic þæt hilt þanan
     feon d um ætferede,    fyrendæda wræc,
     deað c wealm Denigea,    swa hit gedefe wæs.
     Ic h it þe þonne gehate,    þæt þu on Heorote most
     so rhleas swefan    mid þinra secga gedryht,
  1675    7 þegna gehwylc    þinra leoda,
     duguðe 7 iogoþe,    þæt þu him ondrædan ne þearft,
     þeoden Scyldinga,    on þa healfe,
     aldorbealu eorlum,    swa þu ær dydest."
     Ða wæs gyldenhilt    gamelum rince,
  1680    harum hildfruman,    on hand gyfen
     enta ærgeweorc.    Hit on æht gehwearf
     æfter deofla hryre    Denigea frean,
     wundorsmiþa geweorc.    7 þa þas worold ofgeaf,
     gromheort guma,    Godes andsaca
  1685    morðres scyldig,    7 his modor eac.
     On geweald gehwearf    woroldcyninga
  167r    ðæm selestan    be | sæm tweonum,
     ðara þe on Scedenigge    sceat tas dælde.
     Hroðgar maðelode.    Hylt sceawode,
  1690    ealde lafe;    on ðæm wæs or wri ten
     fyrngewinnes,    syðþan flod ofs loh ,
     gifen geotende,    giganta cyn.
     Frecne ge ferdon ;    þæt wæs fremde þeod
     ecean Dryh tne .    Him þæs endelean
  1695    þurh wæteres wylm    Waldend sealde.
     Swa wæs on ðæm scen num    sciran goldes,
     þurh runstafas    rihte ge mearcod ,
     geseted 7 gesæd,    hwam þæt sweo rd geworht,
     irena cyst    ærest wære,
  1700    w reo þenhilt 7 wyrmfah.    Ða se wisa spræc,
     s u nu Healfdenes.    Swigedon ealle:
     "Þæt, la, mæg secgan,    se þe soð 7 riht
     fremeð on folce,    feor eal gemon,
     eald eðelwea rd ,    þæt ðes eorl wære
  1705    geboren betera.    Blæd is aræred
     geond widwegas,    wine min Beo wulf ,
     ðin ofer þeoda gehwylce .    Eal þu hit geþyldum
     healdest , mægen    mid modes snyttrum .
     Ic þe sceal mine    gelæstan freoðe,
  1710    swa wit furðum spræcon .    Ðu scealt to frofre weorþan
     eal langtwidig    leodum þinum,
  167v    | hæl eðum to helpe.    Ne wearð Heremod swa
     eaforum Ecgwelan,    Ar-Scyldingum.
     Ne geweox he him to willan,    ac to wælfeal le
  1715    7 to deaðcwalum    Deniga leodum.
     Breat bo lgenmod    beodgeneatas,
     eaxlge ste allan ,    þæt he ana hwearf,
     mære þeo d en ,    mondreamum from
     ðeah þe hine mi htig God    mægenes wynnum
  1720    eafeþum ste pte    ofer ealle men,
     forð gefreme d e .    Hwæþere him on ferhþe greow
     breost h ord blodreow.    Nallas beagas geaf
     Denum æfter dome.    Dreamleas gebad,
     þæt he þæs gewinnes    weorc þrowade,
  1725    leodbea l o longsum.    Ðu þe lær be þon,
     gumcyste ongit.    Ic þis gid be þe
     awræc wintrum frod.    Wundor is to secganne
     hu mihtig God    manna cynne
     þurh sidne sefan    snyttru bryttað,
  1730    eard 7 eorlscipe.    He ah ealra geweald.
     Hwilum he on lufan    læteð hworfan
     monnes modgeþonc    mæran cynnes,
     seleð him on eþle    eorþan wynne
     to healdanne    hleoburh wera,
  168r    | gedeð him swa gewealdene    worolde dæ las ,
     side rice,    þæt he his selfa ne m æg
     for his unsnyttrum    ende geþencean.
     W unað he on wiste.    No hine wiht dweleð,
     ad l ne yldo,    ne him inwitsorh
  1740    on sefa n sweorceð,    ne gesacu ohwær
     ecghe te eoweð,    ac him eal worold
     wendeð on w il lan .    He þæt wyrse ne con."
  .XXVI.
     "Oð þæt him on innan    oferhygda dæl
     wea xe ð 7 wridað.    Þonne se weard swefeð,
  1745    sawele hy rde .    Bið se slæp to fæst,
     bisgum gebunde n ,    bona swiðe neah,
     se þe of flanbogan    fyrenum sceoteð.
     Þonne bið on hreþre    under helm drepen
     biteran stræle,    him bebeorgan ne con,
  1750    wom wundorbebodum    wergan gastes.
     Þinceð him to lytel    þæt he to lange heold;
     gytsað gromhydig,    nallas on gylp seleð
     fædde beagas,    7 he þa forðgesceaft
     forgyteð 7 forgymeð,    þæs þe him ær God sealde,
  168v    wuldres | Wal dend ,    weorðmynda dæl.
     Hit on endestæf    eft gelimpeð
     þæt se lichoma    læn e gedreoseð,
     fæge gefealleð.    Fehð oþer to ,
     se þe unmurnlice    madmas dæleþ,
  1760    eor les ærgestreon,    egesan ne gymeð.
     Be beorh þe ðone bealonið,    Beowulf leofa,
     s ecg betsta,    7 þe þæt selre geceos,
     ece rædas.    Of erhyda ne gym,
     mære cempa.    Nu is þines m ægnes blæd
  1765    ane hwile.    Eft sona bið
     þæt þe c adl oððe ecg    eafoþes getwæfeð,
     oððe fy res feng,    oððe flodes wylm,
     oððe gripe m eces ,    oððe gares fliht,
     oððe atol yldo.    O ððe eagena bearhtm
  1770    forsiteð 7 forswor c eð .    Semninga bið
     þæt ðec, dryhtguma,    deað o ferswyðeð .
     Swa ic Hring-Dena    hund missera
     weold under wolcnum    7 hig wigge beleac,
     manigum mægþa    geond þysne middangeard,
  1775    æscum 7 ecgum,    þæt ic me ænigne
     under swegles begong    gesacan ne tealde.
     Hwæt, me þæs on eþle    edwendan cwom,
     gyrn æfter gomene,    seoþðan Grendel wearð
     ealdgewinna,    ingenga min.
  169r    | Ic þære socne    singales wæg
     modcear e micle.    Þæs sig Metode þanc,
     ecean Dryht ne ,    þæs ðe ic on aldre gebad,
     þæt ic on þo ne hafelan    heorodreorigne
     ofer eal d ge win    eagum starige.
  1785    Ga nu to setle,    sym belwynne dreoh
     wiggeweorþad.    Unc sceal worn fela
     maþma gemænra    siþðan mor gen bið."
     Geat wæs glædmod,    geong son a to
     setles neosan,    swa se snottra heht.
  1790    Þ a wæs eft swa ær    ellenrofum,
     fletsittendum    fægere gereorded
     niowan stefne.    Ni ht helm geswearc,
     deorc ofer dryhtgu mum .    Duguð eal aras.
     Wolde blondenfeax    beddes neosan,
  1795    gamela Scylding.    Geat unigmetes wel,
     rofne randwigan,    restan lys te .
     Sona him seleþegn,    siðes wergum
     feorrancundum    forð wisade;
     se for andrysnum    ealle beweote d e
  1800    þegnes þearfe,    swylce þy dogore
     heaþoliðende    habban scoldon.
     Reste hine þa rumheort.    Reced hliuade,
     geap 7 goldfah.    Gæst inne swæf,
     þæt hrefn blaca,    heofones wynne
  169v    bliðheort bodode.    | Ða c om beorht scacan;
     scaþan onetton.
     Wæro n æþelingas    eft to leodum
     fuse to f ar en n e .    Wolde feor þanon,
     cuma col l enf erhð ,    ceoles neosan.
  1810    Heht þa, se hear da ,    H runting beran
     sunu Ecglafes,    heht his s weord niman,
     leoflic iren.    Sægde him þæ s leanes þanc,
     cwæð, he þone guðwine    go dne tealde.
     wigcræftigne.    Nales wor dum log
  1815    meces ecge.    Þæt wæs modig secg.
     7 þ a , siðfrome,    searwum gearwe,
     wigend wæron.    Eo de weorð Denum,
     æþeling to yppan,    þæ r se oþer wæs.
     Helle hildedeor    Hroð g ar grette.
  .XXVII.
  1820    Be owulf maþelode,    bearn Ecgþeowes:
     "Nu w e sæliðend    secgan wyllað
     feorran cumene,    þæt we fundiaþ
     Higelac secan.    Wæron her tela
     willum bewenede.    Þu us wel dohtest.
  1825    Gif ic þonne on eorþan    owihte mæg
     þinre modlufan    maran tilian,
     gumena dryhten,    ðonne ic gyt dyde
     guðgeweorca,    ic beo gearo sona.
  170r    Gif ic þæt ge|fricge    ofer floda begang,
  1830    þæt þec ymbsittend    egesan þywað,
     swa þec hete nde    hwilum dydon,
     ic ðe þusenda    þegna br in ge ,
     hæleþa to helpe.    Ic on Higelace wat
     Geata dryhten,    þeah ðe he geong sy
  1835    folces hyrde,    þæt he mec fremman wile
     weordum 7 worcum,    þæt ic þe wel heri ge
     7 þe to geoce    garholt bere,
     mægenes fultum,    þær ðe bið manna þearf.
     G if him þonne Hreþric    to hofum Geata
  1840    geþinge ð þeodnes bearn,    he mæg þær fela
     freonda findan.    Feorcyþðe beoð
     selran gesohte    þæm þe him selfa dea h. "
     Hroðgar maþelode    him on andsware:
     "Þe þa wordcwydas    wigtig Drihten
  1845    on sefan sende.    Ne hyrde ic snotorlicor
     on swa geongum feore    guman þingian.
     Þu eart mægenes strang    7 on mode frod,
     wis wordcwida.    Wen ic talige:
     gif þæt gegangeð    þæt ðe gar nymeð,
  1850    hild heorugrimme    Hreþles eaferan,
     adl oþðe iren    ealdor ðinne,
     folces hyrde,    7 þu þin feorh hafast,
  170v    þæt þe | S æ-Geatas    selran næbban
     to geceosen ne    cyning ænigne
  1855    hordweard hæleþa,    g yf þu healdan wylt
     maga rice.    Me þin m odsefa
     licað leng swa wel,    leofa Beo w ulf .
     Hafast þu gefered    þæt þam folcum s ceal ,
     Geata leodum    7 Gar-Denum,
  1860    sib g emænum ,    7 sacu restan,
     inwitniþas,    þe hie ær drugon;
     wesan, þenden ic weal d e    widan rices,
     maþmas gemæne,    ma n ig oþerne
     godum gegrettan    ofer ganotes bæð.
  1865    Sceal hringnaca    ofer h eaþu bringan
     lac 7 luftacen.    Ic þa l eode wat
     ge wið feond ge wið freond    fæste geworhte,
     æghwæs untæle    ealde wisan."
     Ða git him eorla hleo    inne gesealde,
  1870    mago Healfdenes,    maþmas twelfe.
     Het inne mid þæm lacum    leode swæse
     secean on gesyntum,    snude eft cuman.
     Gecyste þa,    cyning æþelum god,
     þeoden Scyldinga,    ðegn betstan
  1875    7 be healse genam.    Hruron him tearas
     blondenfeaxum.    Him wæs bega wen,
  171r    ealdum in|frodum    oþres swiðor,
     þæt h i e seoðða n na    geseon moston,
     modige on meþle.    Wæs him se man to þon leof
  1880    þæt he þone breost wylm    forberan ne mehte.
     Ac him on hreþre    hygebendum fæst
     æfter d eo rum men    dyrne langað
     beorn wið bl o de .    Him Beowulf þanan,
     guðrinc goldwlanc,    græsmoldan træd,
  1885    since h re mig .    Sægenga bad
     agedfrean,    se þe on ancre rad.
     Þa wæs on gange    gi fu Hroðgares
     oft geæhted.    Þæt wæs an cyning,
     æghwæs orleahtre,    þæt hin e yldo benam
  1890    mægenes wynnum,    se þe oft manegum scod.
  .XXVIII.
     CWOM þa to flode    fela modigra
     hægstealdra.    Hringnet bæron
     locene leoðosyrcan.    Landweard onfand
     eftsið eorla,    swa he ær dyde.
  1895    No he mid hearme    of hliðes nosan
  171v    | g ie s tas grette,    ac him togeanes rad,
     cwæ ð þæt wilcuman    Wedera leodum
     sca þan scirhame    to scipe foron.
     Þa wæs on sande    sægeap naca
  1900    hladen here wæ dum ,    hringedstefna,
     mearum 7 mað m um .    Mæst hlifade
     ofer Hroðgares    h ordgestreonum .
     He þæm batwearde    bun den golde
     swurd gesealde,    þæt he syð þan wæs
  1905    on meodubence    maþma þy weo rþ re ,
     yrfelafe.    Gewat him on nacan
     d refan deop wæter.    Dena land ofgeaf.
     Þa wæs be mæste    merehrægla sum,
     segl sale fæst.    Sundwudu þunede.
  1910    No þær wegflotan    wind ofer yðum
     siðes getwæfde.    Sægenga for,
     fleat famigheals    forð ofer yðe,
     bundenstefna    ofer brimstreamas,
     þæt hie Geata clifu    ongitan meahton,
  1915    cuþe næssas.    Ceol up geþrang
     lyftgeswenced.    On lande stod.
  172r    Hraþe wæs æt | holme    hyðweard geara,
     se þe ær lange tid    leofra manna
     fus æt faroðe    feor wlatode.
  1920    Sælde to sande    sidfæþme sci p
     oncearbendum fæst,    þy læs hym yþ a ðrym
     wudu wynsuman    forwrecan meah te .
     Het þa up beran    æþelinga gestr eon ,
     frætwe 7 fætgold.    Næs him feor þan on
  1925    to gesecanne    sinces bryttan,
     Higelac Hreþling,    þær æt ham wunað
     s elfa mid gesiðum    sæwealle neah.
     Bold w æs betlic,    bregorof cyning,
     heahealle in.    Hygd swiðe geong,
  1930    wis welþungen,    þeah ðe wintra lyt
     under burhlocan    gebide n hæbbe,
     Hæreþes dohtor.    Næs hio hnah swa þeah,
     ne to gneað gifa    Geata leodum,
     maþmgestreona.    Mod Þryðo wæg,
  1935    fremu folces cwen,    firen ondrysne.
     Nænig þæt dorste    deor geneþan,
     swæsra gesiða,    nefne sinfrea,
     þæt hire an dæges    eagum starede.
  172v    Ac him wælbende    | w eotode tealde
  1940    handgewriþene;    hraþe seo þðan wæs,
     æfter mundgripe    mece g eþinged ,
     þæt hit sceadenmæl    scyran m oste ,
     cwealmbealu cyðan.    Ne bið swylc cwen lic þeaw
     idese to efnanne,    þeah ðe h io ænlicu sy,
  1945    þætte freoðuwebbe    feores on sæce
     æfter ligetorne    leofne mannan.
     H uru þæt on hoh snod    Hemninges mæg.
     Eal odrincende    oðer sædan,
     þæt hio leod b ealewa    læs gefremede,
  1950    inwitniða,    s yððan ærest wearð
     gyfen goldhro d en    geongum cempan,
     æðelum diore,    syððan hio Offan flet
     ofer fealone flod    be fæder lare
     siðe gesohte.    Ðær hio syððan well
  1955    in gumstole,    gode mære,
     lifgesceafta    lifigende breac,
     hiold heahlufan    wið hæleþa brego,
     ealles moncynnes    mine gefræge
     þæs selestan    bi sæm tweonum,
  173r    eormencynnes.    Forðam Offa | wæs
     geofum 7 guðum,    garcene man,
     wid e ge weorðod .    Wisdome heold
     eðel sinne.    Þonon geomor woc
     hæleðum to helpe,    Heminges mæg,
  1965    nefa Garmundes,    niða cræftig.
  .XXVIIII.
     GEwat him ða se hearda    mid his hondscole
     sylf æfter sande    sæwong tredan,
     wide waroðas.    Woruldcandel scan,
     sigel suðan fus.    Hi sið drugon,
  1970    elne geeodon,    to ðæ s ðe eorla hleo,
     bonan Ongenþeoes    burg um in innan,
     geongne guðcyning    godne gefrunon
     hringas dælan.    Higelace wæs
     sið Beowulfes    snude gecyðed,
  1975    þæt ðær on worðig    wigendra hleo,
     lindgestealla,    lifigende cwom,
     heaðolaces hal    to hofe gongan.
     Hraðe wæs gerymed,    swa se rica bebead,
     feðegestum    flet innanweard.
  1980    Gesæt þa wið sylfne,    se ða sæcce genæs,
  173v    mæg wið mæge,    | s yððan mandryhten
     þurh hleoðorcwyde    holdne gegrette,
     meaglum wordum.    Meoduscencum hwearf
     geond þæt here reced    Hæreðes dohtor,
  1985    lufode ða leode,    liðwæge bær
     hænum to handa.    Higelac ongan
     sinne geseldan    in sele þam hean
     fægre fricgcean,    hyne fyrwet bræc,
     hwylce Sæ-Geata    siðas wæron.
  1990    " Hu lomp eow on lade,    leofa Biowulf,
     þa ðu færinga    feorr gehogodest
     sæcce secean    ofer sealt wæter,
     hilde to Hiorote?    Ac ðu Hroðgare
     wi d cuðne wean    wihte gebettest,
  1995    mærum ðeodne?    Ic ðæs modceare
     sorhwylmum seað,    siðe ne truwode
     leofes mannes.    Ic ðe lange bæd,
     þæt ðu þone wælgæst    wihte ne grette,
     lete Suð-Dene    sylfe geweorðan
  2000    guðe wið Grendel.    Gode ic þanc secge,
     þæs ðe ic ðe gesundne    geseon moste.
     Biowulf maðelode,    bearn Ecgðioes:
  174r    | "Þæt is undyrne,    dryhten Hige lac ,
     micel gemeting    monegum fira,
  2005    hwy lc e arfoð hwil    uncer Grendles
     wearð on ðam wange    þær he worna fela
     Sige- Scyl dingum    sorge gefremede,
     yrmð e to aldre.    Ic ðæt eall gewræc,
     swa læs gylpan þearf    Grendeles maga
  2010    yfel ofer eorðan    uhthlem þone,
     se ðe lengest leofað    laðan cynnes,
     f y r ene bifongen.    Ic ðær furðum cwom
     to ðam hringsele    Hroðgar gretan.
     Sona me se mæra    mago Healfd e nes ,
  2015    syððan he modsefan    minne cuðe,
     wið his sylfes sunu    setl getæht e.
     Weorod wæs on wynne.    Ne seah ic widan feorh
     under heofones hwealf    healsittendra
     medudream mar an .    Hwilum mæru cwen,
  2020    friðusibb folca,    flet eall geondhwearf,
     bædde byre geonge.    Oft hio beahwriðan
  174v    secge | sealde ,    ær hie to setle geong.
     Hwilum fo r d ugu ðe    dohtor Hroðgares
     eorlum on ende    ealuwæge bær.
  2025    Þa ic Freaware    flet sittende
     nemnan hyrde,    þær hio næ g led sinc
     hæleðum sealde.    Sio gehaten is ,
     geong goldhroden,    gladum suna Frodan.
     H a fað þæs geworden    wine Scyldinga,
  2030    ri ce s hyrde,    7 þæt ræd talað,
     þæt he mid ðy wi fe    wælfæhða dæl
     sæcca gesette.    Oft s eldan hwær
     æfter leodhryre    lytle hw ile
     bongar bugeð,    þeah seo bryd duge.
  2035    M æg þæs þonne ofþyncan    ðeod ne Heaðo- B eardna
     7 þegna gehwam    þara leoda,
     þ onne he mid fæmnan    on flett gæð:
     dryhtbearn Dena    duguða, biwenede,
     on him gladiað    gomelra lafe,
  2040    heard 7 hringmæl    Heaða-Bearna gestreon,
     þenden hie ðam wæpnum    wealdan moston.
  [.XXX.]
     ðæt hie forlæddan    to ðam lindplegan
     swæse gesiðas    ond hyra sylfra feorh.
  175r    Þonne cwið æt beore,    se ðe beah | gesyhð,
  2045    eald æscwiga,    se ðe eall g e man
     garcwealm gumena.    Him bið gri m se fa ,
     onginneð geomormod    geon g an cempan
     þurh hreðra gehygd    higes cunnian,
     wigbealu weccean,    7 þæt wo rd acwyð:
  2050    " Meaht ðu, min wine,    mec e gecnawan,
     þone þin fæder    to gef eohte bær,
     under heregriman    hinde man siðe,
     dyre iren.    Þær hyne Dene slogon,
     weoldon wælstowe,    syððan wiðergyld læg,
  2055    æfter hæleþa hry re ,    hwate Scyldungas.
     Nu her þara b a nena    byre nathwylces,
     frætwum hremig,    on flet gæð,
     morðres gyl peð ,    7 þone maðþum byreð
     þone þe ðu m id rihte    rædan sceoldest."
  2060    Manað sw a 7 myndgað    mæla gehwylce
     sarum wordum,    ðæt sæl cymeð
     þæt se fæmnan þegn    fore fæder dædum
     æfter billes bite    blodfag swefeð,
     ealdres scyldig.    Him se oðer þonan
  175v    losað | li figen de ,    con him land geare.
     Þon ne bio ð b rocene    on ba healfe
     aðsweord eorla.    Syð ðan Ingelde
     weallað wælniðas    7 him wif lufan
     æfter cearwælmum    colran we orðað .
  2070    Þy ic Heaðo-Bearna    hyldo ne tel ge ,
     dryhtsibbe dæl    Denum unfæcne,
     f reondscipe fæstne.    Ic sceal forð sp recan
     gen ymbe Grendel,    þæt ðu geare cun ne ,
     sinces brytta,    to hwan syððan w earð
  2075    hondræs hæleða.    Syððan heofones g im
     glad ofer grundas,    gæst yrre cwom,
     ea tol æfengrom    user neosan,
     ðær we g esunde    sæl weardodon.
     Þær wæs Hond s cio    hilde onsæge
  2080    feorhbealu fægum.    H e fyrmest læg,
     gyrded cempa.    Him Grendel wearð,
     mærum mag u þegne ,    to muðbonan;
     leofes mannes    lic eall forswealg.
     No ðy ær ut ða gen    idelhende
  2085    bona blodigtoð,    bealewa gemyndig,
     of ðam goldsele    gongan wolde.
     Ac he mægnes rof    min costode,
  176r    | grapode geareofolm.    Glof hangode
     sid 7 syllic,    searobendum fæst.
  2090    Sio wæs orðoncum    eall gegyrwed
     de ofles cræftum    7 dracan fellum.
     He mec þær on innan    unsynnigne,
     dior dæ d fruma    gedon wolde
     manigra sumne.    Hyt ne miht e swa,
  2095    syððan ic on yrre    upprih te astod.
     To lang ys to reccenne    hu i c ð am leodsceaðan
     yfla gehwylces    hon dlean forgeald.
     Þær ic, þeoden min,    þine leode
     weorðode weorcum.    He on weg losade
  2100    lytle hwile,    lifwynna br ea c .
     Hwæþre him sio swiðre    swaðe w ear dade
     hand on Hiorte,    7 he hea n ðonan,
     modes geomor,    mereg rund gefeoll.
     Me þone wælræs    wine Scildunga
  2105    fættan golde    fela lea no de ,
     manegum maðmum,    syððan me r gen com,
     7 we to symble    geseten hæfdon.
  176v    Þær wæs gidd 7 gleo.    Gome la | Scilding
     felafricgende,    feorran reh te .
  2110    Hwilum hildedeor    hearpan wynne
     go mel wudu grette;    hwilum gyd awræc,
     soð 7 sa rlic ;    hwilum syllic spell.
     Rehte æfter r ihte    rumheort cyning.
     Hwilum eft onga n ,    eldo gebunden,
  2115    gomel guðwiga,    gio guðe cwiðan,
     hildestrengo.    Hreðer inn e weoll,
     þonne he, wintrum frod,    worn gem unde .
     Swa we þær inne    andlangne dæg
     niode naman,    ðæt niht becwom,
  2120    oð er to yldum.    Þa wæs eft hraðe
     gearo gyr nwræce    Grendeles modor.
     Siðode sor hfull ;    sunu deað fornam,
     wighete Wed ra .    Wif unhyre
     hyre bearn gewræc,    beo rn acwealde
  2125    ellenlice.    Þær wæs Æsc he re ,
     frodan fyrnwitan    feorh uð ge nge .
     Noðer hy hine ne moston,    syððan m ergen cwom,
     deaðwerigne    Denia le ode
     bronde forbærnan,    n e on bel hladan
  177r    leofne mannan.    | H io þæt lic ætbær
     feondes fæð me    un der firgenstream.
     þæt wæs Hroðg ar e    hreowa tornost
     þara þe leodfruman    lange begeate.
     Þa se ðeoden mec    ðine life
  2135    healsode hreohmod,    þæt ic on holma geþring
     eorlscipe efnd e ,    ealdre geneðde,
     mærðo fremed e .    He me mede gehet.
     Ic ða ðæs wælm es ,    þe is wide cuð,
     grimme gryrelic ne    grundhyrde fond.
  2140    Þær unc hwil e wæs    hand gemæne.
     Holm heolfre weoll,    7 ic heafde becearf
     in ðam grund s ele    Grendeles modor
     eacnum ecgu m .    Unsofte þonan
     feorh oðferede.    Næs ic fæge þa gyt.
  2145    Ac me eorla hl eo    eft gesealde
     maðma menigeo,    mag a Healfdenes."
  XXXI
     "Swa se ðeodkyning    þeawum lyfde.
     Nealles ic ðam leanum    forloren hæfde,
  177v    mægnes mede,    ac he me | maðma s geaf,
  2150    sunu Healfdenes,    on min ne sylfes dom.
     Ða ic ðe, beorn c yning ,    bringan wylle,
     estum ge yw an .    Gen is eall æt ðe
     lissa gelong.    Ic lyt hafo
     heafodmaga    nefne, Hy gelac , ðec."
  2155    Het ða in beran    eafor hea fodsegn ,
     heaðosteapne helm,    ha re byrnan,
     guðsweord geatolic.    Gy d æfter wræc.
     "Me ðis hildesceorp    H roðgar sealde,
     snotra fengel.    Sume w orde het,
  2160    þæt ic his ærest ðe    est gesægde;
     c wæð þæt hyt hæfde    Hiorogar cyning,
     l eod Scyldunga    lange hwile.
     No ðy æ r suna sinum    syllan wolde,
     hwatum H eorowearde ,    þeah he him hold wære,
  2165    breostgewædu.    Bruc ealles well."
     Hyrde ic þæt þam frætwum    feower mearas
     lungre gelice    last weardode,
     æppelfealuwe.    He him est geteah
  178r    meara 7 maðma.    Swa sceal | mæg don,
  2170    nealles inwitnet    oðr um bregdon,
     dyrnum cræfte    deað re n ian
     hondgesteallan.    Hygelace wæs
     niða heardum    nefa swyðe hold,
     7 geh wæðer oðrum    hroþra gemyndig.
  2175    Hyrd e ic þæt he ðone healsbeah    Hygde ge sealde ,
     wrætlicne wundur maððum ,    ðone þe him Wealhðeo geaf,
     ðeo d nes dohtor,    þrio wicg somod
     swanco r 7 sadolbeorht.    Hyre syððan wæs
     æfter beahðege    brost geweorðod.
  2180    Swa b eal dode ,    bearn Ecgðeowes,
     guma gu ðum cuð,    godum dædum.
     Dreah æfter dom e ,    nealles druncne slog
     heorðgen ea tas .    Næs him hreoh sefa,
     ac he ma n cynnes ,    mæste cræfte,
  2185    ginfæsta n gife,    þe him God sealde,
     heold hildedeor.    Hean wæs lange
     swa hyne Geat a bearn    godne ne tealdon,
     ne hyne on medobence    micles wyrðne
  178v    | dri hten wereda    gedon wolde.
  2190    Swyðe sæg don ,    þæt he sleac wære,
     æðeling un fro m .    Edwenden cwom
     tireadigum me nn    torna gehwylces.
     Het ða eorla hl eo    in gefetian,
     heaðorof cyning,    Hr eðles lafe,
  2195    golde gegyrede.    Næs mid Geatum ða
     sincmaðþum selra    o n sweordes had.
     Þæt he on Biowulfes    be arm alegde,
     7 him gesealde    seofan þ usendo ,
     bold 7 bregostol.    Him wæs b a m samod
  2200    on ðam leodscipe    lo nd gecynde,
     eard eðelriht,    oðrum s wiðor
     side rice,    þam ðær selra wæs.
     E ft þæt geiode    ufaran dogrum
     hilde h læmmum ,    syððan Hygelac læg,
  2205    7 Hearede    hildemeceas
     under bordhreoðan    to bonan wurdon,
     ða hyne gesohtan    on sigeþeode,
     hearde hildefrecan,    Heaðo-Scilfingas,
     niða genægdan    nefan Hererices,
  179r    þæt syððan | Beowulfe    brade rice
     on hand ge hwearf .    He geheold tela
     fiftig wintra,    wæs ða frod cyning,
     eald eþelweard,    ð æt on ongan
     deorcum nihtum    draca rics i an ,
  2215    se ðe on hea ðoh l æw e    hord beweot ode ,
     stanbeorh stear c ne .    Stig under l æg
     eldum uncuð.    Þær on innan giong
     nið a nathwyl c ,    nydd æl gefeng
     hæðnum ho rde ,    hond gewriþen dæl ,
  2220    since fahne.    He þæt syððan beget
     þ eah ð e he slæpende    be syre d hæf de
     þeo f es cræfte,    þæt si e ðiod onfand ,
     b u folc beorn es ,    þæt he gebolge n wæs.
  XXXII
     Nealles wæs geweoldum    wyrmhorda cræft,
  2225    sylfes willum,    se ðe him sare ge sceod ,
     ac for þreanedlan    þeo f nathwylces
     hæleða bearna    hetesweng eas fleoh;
     ðær wæs þea rfa ,    7 ðær inne weal l ,
     secg syn by sig ,    sona o nwa c ede ,
  2230    þæt gean ðam gyst e    gry rebr o g a stod.
  179v    Hwæðre fyren sceapen |    ... se fær begeat.
     Sincfæt sohte    þær wæs swylcra fela
     in ðam eorð se le    ærgestreona,
     swa hy on gearda gum    gumena nathwylc,
  2235    eormenlafe    æþ elan cynnes,
     þanchycgende    þær ge hy dde ,
     deore maðmas.    Ealle hie deað fo rnam
     ærran mælum,    7 si an ða gen
     leo da duguðe,    se ðær lengest hwearf,
  2240    we ard winegeomor,    w ende þæs yldan,
     þæt h e lytel fæc    longgestreona
     brucan m oste .    Beorh eallgearo
     wunode on wonge    wæ teryðum neah,
     niwe be næsse,    nearo c ræftum fæst.
  2245    Þær on innan bær    eorl g estreona
     hringa hyrde    ha n dwyrðne d æl ,
     fættan goldes.    Fea worda cwæð:
     "Heald þu nu, hruse,    nu hæleð ne mostan,
     eorla æhta.    Hwæt, hyt ær on ðe
  2250    gode begeaton.    Guðdeað fornam,
     f eorhbeal e frecne,    fyrena gehwylcne,
     leoda minra,    þa me ðe þis ofgeaf.
  180r    Gesawon seledream as .    | Nah, hwa sweord wege
     oððe f o r ð sele    fæted wæge,
  2255    dryncfæt deore.    Dug uð ellor seoc.
     Sceal se hearda helm    hyr stedgolde
     fætum befeallen.    Feormy nd swefað,
     þa ðe beadogriman    bywan sceoldon.
     Ge swylce seo herepad,    s io æt hilde gebad
  2260    ofer borda gebræc    bite irena,
     brosnað æfter beorne.    Ne mæg byrnan hring
     æfter wig fru man    wide feran,
     hæleðum be healfe.    Næs hearpan wyn,
     gomen gleobeames,    ne god hafoc
  2265    geond sæl swingeð,    ne se swifta mearh
     burhstede beateð.    Bea lo cwealm hafað
     fela feorhcynna    fo rð onsended."
     Swa giomormod    giohðo mænde
     an æfter eallum,    unbliðe hwe arf
  2270    dæges 7 nihtes,    ðæt deaðes wylm
     hr an æt heortan.    Hordwynne fond,
     eald uh t sceaða ,    opene standan,
     se ðe, byrnend e ,    biorgas seceð.
     Nacod niðdraca    niht es fleogeð,
  2275    fyre befangen.    Hyne foldbuen d ,
  180v    | swiðe dræ dað .    He gesecean sceall
     h ear m on h rusan,    þær he hæðen gold
     warað win trum frod.    Ne byð him wihte ðy sel.
     Sw a se ðeodsceaða    þreo hund wintra
  2280    h eold on hrusa n    hordærna sum,
     eacen cr æftig ,    ðæt hyne an abealch,
     mon on mode.    Mandryhtne bær
     fæted wæge,    frioðowære bæd
     hlaford sinne.    Ða w æs hord rasod,
  2285    onboren beaga h ord .    Bene getiðad
     feasceaftum men.    Frea sceawode
     fira fyrngeweorc    f orman siðe.
     Þa se wyrm onwoc,    wroht wæs geniwad.
     Stonc ða æfter stane,    stearcheort onfand
  2290    feondes fot l ast .    He to forð gestop
     dyrnan cræfte    dracan heafde neah.
     Swa mæg unfæge    eaðe gedigan
     wean 7 wræcsið    se ðe Waldendes
     hyldo gehealdeþ.    Hordweard sohte
  2295    georne æfter grunde,    wolde guman findan,
     þone þe him on sweofote    sare geteode.
  181r    Hat 7 hreohmod,    | hl æ w oft ymbehwearf
     ealn e utan weardne .    Ne ðær ænig mon
     on þ am westenne,    hwæðre hilde gefeh,
  2300    bea du weorces .    Hwilum on beorh æthwe arf ,
     sincfæt sohte.    He þæt sona onf and ,
     ðæt hæfde gumena sum    goldes gefandod,
     heahgestreona.    Hordwea rd onbad
     earfoðlice,    ðæt æfen c wom .
  2305    Wæs ða gebolgen    beorges hyrde,
     wolde s e laða    lige forgyldan
     drin c fæt dyre.    Þa wæs dæg sceacen
     w yr me on willan.    No on wealle læg,
     bi dan wolde,    ac mid bæle for,
  2310    fyre gefysed.    Wæs se fruma egeslic
     leodum on lande,    swa hyt lungre wearð
     on hyra sincgifan    sare geendod.
  XXXIII
     ÐA se gæst ongan    gledum spiwan,
     beorht hofu bærnan.    Bry ne leoma stod
  2315    eldum on andan.    No ðæ r aht cwices
  181v    lað lyftfloga    læfan | wolde .
     Wæs þæs wyrmes wig    wide gesy ne ,
     ne arofages nið    nean 7 feorran,
     hu s e guðsceaða    Geata leode
  2320    hatode 7 hyn de .    Hord eft gesceat,
     dryhtsele dyrn ne    ær dæges hwile.
     Hæfde landwara    li ge befangen,
     bæle 7 bronde.    Beorges getruwode,
     wiges 7 wealles.    Him seo wen g eleah .
  2325    Þa wæs Biowulfe    broga gecy ð ed
     snude to soðe,    þæt his sylfes h a m ,
     bolda selest,    brynewylmum mealt,
     g ifstol Geata.    Þæt ðam godan wæs
     hreow o n hreðre,    hygesorga mæst.
  2330    Wende s e wisa    þæt he Wealdende
     ofer ealde riht    ecean Dryhtne
     bitre gebulge.    B reost innan weoll
     þeostrum geþoncum,    swa him geþywe ne wæs.
     Hæfde ligdraca    leoda fæsten,
  2335    ealond utan,    eorðweard ðone
     gledum forgrunden.    Him ðæs guðkyning,
     Wedera þioden,    wræce leornode.
     Heht him þa gewyrcean,    wigendra hleo,
     eallirenne,    eorla dryhten,
  182r    wigbord wrætlic.    | Wisse he gearwe
     þæt him holtwudu    he lpan ne meahte,
     lind wið lige.    Sceolde li þenddaga ,
     æþeling ærgod,    ende g e bidan
     worulde lifes,    7 se wyrm somod,
  2345    þeah ðe hordwelan    heolde lan ge .
     Oferhogode ða    hringa fengel
     þæt he þone widflogan    weorode gesohte
     sidan herge.    No he him þam sæcce ondred,
     ne him þæs wyrmes wig    for wiht dyde,
  2350    eafoð 7 ellen,    forðon he ær fela
     nearo neðende    niða gedig de ,
     hildehlemma,    syððan he Hroðga res
     sigoreadig secg,    sele fælsode,
     7 æt g uðe forgrap    Grendeles mægum,
  2355    laðan cynnes.    No þæt læsest wæs
     hondge mot a ,    þær mon Hygelac sloh,
     syððan Geata cyning,    guðe ræsum,
     freawine folc a ,    Freslondum on,
     Hreðles eafora,    hiorodryncum swealt,
  2360    bille gebeate n .    Þonan Biowulf com
     sylfes cræfte,    sundnytte dreah.
  182v    Hæfde him on earm e |    ealra þritig
     hildegeatwa,    þa he to holm e gion g .
     Nealles Hetware    hremge þorf t on
  2365    feðewiges,    þe him foran ongean
     linde bæron.    Lyt eft becwom
     fram þam hildfrecan    hames niosan.
     Ofer s wam ða sioleða bigong    sunu Ecgðeowes,
     ea rm anhaga    eft to leodum.
  2370    Þær him Hygd gebead    hord 7 rice,
     beagas 7 brego s tol .    Bearne ne truwode,
     þæt he wið ælfylcum    eþelstolas
     healdan cuðe.    Ða wæs Hygelac dead.
     No ðy ær feasceafte    f indan meahton
  2375    æt ðam æðelinge    æ nige ðinga,
     þæt he Heardrede    hlaford w ære ,
     oððe þone cynedom    ciosan wol d e .
     Hwæðre he him on folce    freondlarum heold,
     estum mid are,    ðæt he yldra wearð,
  2380    Weder-Geatum weold.    Hyne wræcmæcgas
     ofer sohtan,    suna Ohteres.
     Hæfdon hy forhealden    helm Scylfinga,
     þone selestan    sæcyninga
     þara ðe ðe in Swiorice    sinc brytnade,
  183r    mærne | þ eoden .    Him þæt to mearce wearð.
     He þær orfeorme    feorhwunde hleat,
     sw eor des swengum,    sunu Hygelaces.
     7 him eft gewat    Ongenðioes bearn
     ha mes niosan,    syððan Heardred læg.
  2390    Let ðone bregostol    Biowulf healdan,
     Geatum wealdan.    Þæt wæs god cyning.
  XXXIIII.
     SE ðæs leodhryres    lean gemunde.
     Uferan dogrum    Eadgilse wearð
     feasceaftum freond.    Folce gestepte
  2395    ofe r side    sunu Ohteres,
     wigum 7 wæpnum.    Þæt he gewræc syððan
     cealdum cearsiðum,    cyning ealdre bineat.
     Swa he niða gehwane    genesen hæfde,
     sliðra geslyht a ,    sunu Ecgðiowes,
  2400    ellenweorca,    ðone anne dæg,
     þe he wið þam wyrme    gewegan sceolde.
     Gewat þa, twelfa sum,    torne gebolgen,
     dryhten Geata,    dracan sceawia n .
     Hæfde þa gefrunen    hwanan sio fæhð aras,
  183v    bealonið biorna.    Him to bearme | cwom
     ma ð þumfæt mære,    þurh ðæs me l da n hond.
     Se wæs on ðam ðreate    þreotteo ða secg,
     se ðæs orleges    or onstealde,
     hæft hy gegiomor .    Sceolde hean ðonon
  2410    wong w isian .    He ofer willan giong
     to ðæs ðe he eorðsele    anne wisse,
     hlæw under hr usan    holmwylme neh,
     yðgewinne.    Se wæs innan full
     wrætta 7 wira.    Weard unhiore,
  2415    gearo guðfreca    goldmaðmas heold,
     eald under eorðan.    Næs þæt yðe ceap,
     to gegangenne    gumena ænigum.
     Gesæt ða on næsse    niðheard cyning,
     þenden hælo abead    heorðgeneatum,
  2420    gold w ine Geata.    Him wæs geomor sefa,
     wæfre 7 wælfus.    Wyrd ungemete neah
     se ðone gomelan    gretan sceolde,
     secean sawle hord,    sundur gedælan
     lif wið lice.    No þon lange wæs
  2425    feorh æþelinges    flæsce bewunden.
     Biowulf maþelade,    bearn Ecgðeowes:
     "Fela ic on gioguðe    guðræsa genæs,
     orleghwila.    Ic þæt eall gemon.
  184r    | Ic wæs syfanwintre    þa mec sin ca bal dor ,
  2430    freawine folca,    æt minum fæ der genam.
     Heold mec 7 hæfde    Hreðel cyn ing ,
     geaf me sinc 7 symbel,    sibbe gemund e ;
     næs ic him to life    laðra owihte
     beorn in burgum,    þonne his bearna hwylc,
  2435    Herebe ald 7 Hæðcyn    oððe Hygelac min.
     Wæs þam yldestan    ungedefelice
     mæges dædum    morþorbed stred,
     syððan hyne Hæðcyn    of hornbogan,
     his freawine    flane geswencte,
  2440    miste mercelses    7 his mæg o f scet ,
     broðor oðerne    blodigan gare.
     Þæt w æs feohleas gefeoht,    fyrenum gesyngad,
     hreð re hygemeðe.    Sceolde hwæðre swa þeah
     æð e ling unwrecen    ealdres linnan.
  2445    Swa bið geomorlic    gomelum ceorle
     to gebidanne    þæt his byre ride
     giong on galgan.    Þonne h e gyd wrece,
     sarigne sang,    þonne his sunu hangað
     hrefne to hroðre,    7 he him helpa n ne mæg,
  2450    eald 7 infrod    ænige gefremma n .
     Symble bið gemyndgad    morna gehwylce,
  184v    | eafo ran ellorsið.    Oðres ne gymeð
     t o gebidanne    burgum in innan
     yrfeweardas,    þonne se an hafað
  2455    þurh deaðes nyd    dæda gefondad.
     Gesyhð sorhcearig    on his suna bure
     winsele westne,    windge reste
     reote berofene.    Ridend swefað,
     hæleð in hoðman.    Nis þær hearpan sweg,
  2460    gomen in geardum,    swylce ðær iu wæron."
  XXXV
     "GEwiteð þonne on sealman,    sorhleoð gæleð,
     an æfter anum.    Þuhte him eall to rum,
     wongas 7 wicstede.    Swa Wedra helm
     æfter Herebealde    heortan sorge,
  2465    weallinde, wæg.    Wihte ne meahte
     on ðam feorhbonan    fæghðe gebetan.
     No ðy ær he þone heaðorinc    hatian ne meahte
     laðum dædum,    þeah him leof ne wæs.
     He ða mid þære sorhge,    þe him sio sar belamp,
  2470    gumdream ofgeaf,    Godes leoht geceas.
     Eaferum læfde,    swa deð eadig mon,
     lond 7 leodbyrig,    þa he of life gewat.
  185r    Þa | wæs synn 7 sacu    Sweona 7 Geata
     of er w id wæter    wroht gemæne,
  2475    herenið hea rda ,    syððan Hreðel swealt,
     oððe him Ongenðeowes    eaferan wæran
     frome fyrdhwate.    Freode ne woldon
     ofer heafo healdan,    ac ymb Hreosna-Beorh
     eat olne inwitscear    oft ge fremedon .
  2480    Þæt m æg wine    mine gewræcan,
     fæhðe 7 fyrene,    swa hyt gefræge wæs,
     þeah ðe oðer his    ealdre gebohte
     heardan ceape.    Hæðcynne wearð,
     Geata dryhtne    guð onsæg e .
  2485    Þa ic on morgne gefrægn    mæg oðerne
     billes ecgum    on bonan stælan,
     þær Onge n þeow    Eofores niosað.
     Guðhelm toglad,    gomela Scylfing
     hreas heaþo blac .    Hond gemunde
  2490    fæhðo genoge,    feorhsweng ne ofteah.
     Ic him þa maðmas,    þe he me sealde,
     geald æt guðe,    swa me gifeðe wæs,
     leohtan sweorde.    He me lond forgeaf,
     eard, eðelwy n .    Næs him ænig þearf,
  2495    þæt he to Gifðum    oððe to Gar-Denum
     oððe in Swiorice    secean þurfe
  185v    | wyrs an wigfrecan,    weorðe gecypa n .
     Symle ic him on feðan    beforan wolde,
     ana on orde,    7 swa to aldre sceall
  2500    sæcce fremman,    þenden þis sweord þolað.
     Þæt mec ær 7 sið    oft gelæste,
     syððan ic for dugeðum    D æghrefne wearð
     to handbonan,    Huga ce mpan .
     Nalles he ða frætwe    Frescyning e ,
  2505    breostweorðunge    bringan moste,
     ac in cempan gecrong    cumbles hyrde,
     æþeling on elne.    Ne wæs ecg bona,
     ac him hildegrap    heortan wylmas,
     banhus gebræc.    Nu sceall billes ecg,
  2510    hond 7 heard sweord    ymb hord wigan."
     Beowulf maðelode,    beotwordum spræc
     niehstan siðe:    " I c geneðde fela
     guða on geogoðe;    gyt ic wylle,
     frod folces weard    fæhðe secan,
  2515    mærðum fremman,    gif mec se mansceaða
     of eorðsele    ut geseceð."
     Gegrette ða    gumena gehwylcne,
     hwate helmberend    hindeman siðe,
     swæse gesiðas:    "Nolde ic sweord beran,
  186r    wæpen to wyrme, |   gif ic wiste hu
     wið ðam aglæcean    elle s meahte
     gylpe wiðgripan,    swa ic gio wi ð Grendle dyde.
     Ac ic ðær heaðufyres    hate s wene,
     reðes 7 hattres;    forðon ic me on hafu
  2525    bord 7 byrnan.    Nelle ic beorges weard
     oferfleon fotes trem,    ac unc sce al
     weorðan æt wealle    swa unc wyrd geteoð,
     Metod manna gehwæs.    Ic eom on mode from
     þæt ic wið þone guðflogan    gylp ofe r sitte .
  2530    Gebide ge on beorge    byrnum werede,
     secgas on searwum,    hwæðer sel mæge
     æfter wælræse    wunde gedygan
     uncer twega.    Nis þæt eower sið,
     ne gemet mannes,    ne fn e min anes."
  2535    Wat he wið aglæcean    eofoðo dæle,
     eorlscype efne.    "Ic mid elne sceall
     gold gegangan,    oððe guð nimeð,
     feorhbealu frecne    frean eowerne."
     Aras ða bi ronde,    rof oretta,
  2540    heard under helm e ,    hiorosercean bær
     under stancleofu,    strengo getruwode
     anes mannes.    Ne bið swylc earges sið!
  186v    Geseah ða be wealle,    | se ð e worna fela,
     gumcystum god,    guða ge d igde ,
  2545    hildehlemma,    þonne hnitan feðan
     stodan stanbogan,    stream ut þonan
     brecan of beorge.    Wæs þære burnan wælm
     heaðofyrum hat,    ne meahte horde neah,
     unbyrnende,    ænige hwile
  2550    deop gedygan,    for dracan lege.
     Let ða of breostum,    ða he gebolgen wæs,
     Weder-Geata leod    word ut faran;
     stearcheort styrmde.    Stefn in becom,
     heaðotorht hlynnan    under harne stan.
  2555    Hete wæs onhrered,    hordweard oncniow
     mannes reorde.    Næs ðær mara fyrst
     freode to friclan.    From ærest cwom
     oruð aglæcean    ut of stane,
     hat hildeswat.    Hruse dynede.
  2560    Biorn under beorge    bordrand onswaf
     wið ðam gryregieste    Geata dryhten.
     Ða wæs hringbogan    heorte gefysed
     sæcce to seceanne.    Sweord ær gebræd
     god guðcyning,    gomele lafe,
  2565    ecgum ungleaw.    Æghwæðrum wæs
  187r    bealohycgendra    | bro ga fram oðrum.
     Stiðmod gestod    wi ð steapne rond,
     winia bealdor,    ða se wyr m gebeah
     snude tosomne.    He on searwum bad.
  2570    Gewat ða byrnende    gebogen scriða n
     to gescipe scyndan.    Scyld wel gebearg
     life 7 lice    læssan hwile
     mærum þeodne    þon ne his myne sohte,
     ðær he þy fyrste    fo r man dogore
  2575    wealdan moste,    swa him wyrd ne gescraf
     hreð æt hilde.    Hond u p abræd
     Geata dryhten,    gryrefahne slo h
     Incgelafe,    þæt sio ecg gewac,
     brun on bane,    bat unswiðor
  2580    þonne his ðiodcyning    þe arfe hæfde,
     bysigum gebæded.    Þa wæs beorges weard
     æfter heaðuswenge    on hreou m mode.
     Wearp wælfyre;    wide sprungon
     hildeleoman.    Hreðsigora ne gealp
  2585    goldwine Geata.    Guðbill geswac,
     nacod æt niðe,    swa hyt no sceolde,
     iren ærgod.    Ne wæs þæt eðe sið,
     þæt se mæra    maga Ecgðeowes
     grundwong þone    ofgyfan wolde.
  2590    Sceolde willan    wic eardian
  187v    elles hwergen,    swa | sceal æghwylc mon
     alætan lændag as .    Næs ða long to ðon,
     þæt ða aglæcean    hy eft gemetton.
     Hyrte hyne hordweard,    hreðer æðme weoll,
  2595    niwan stefne.    Nearo ðr owode ,
     fyre befongen,    se ðe ær folce weold.
     Nealles him on heape    h a ndgesteallan ,
     æ ðelinga bearn,    ymbe gestodon
     hildecystum,    ac hy on holt bugon,
  2600    ealdre burgan.    Hiora in anum weoll
     sefa wið sorgum.    Sibb æfre ne mæg
     wiht onwendan,    þam ðe wel þenceð.
  XXXVI
     W IGlaf wæs haten,    Weoxstanes sunu,
     leof l ic lindwiga,    leod Scylfinga,
  2605    mæg Ælfheres.    Geseah his mondryhten
     under heregriman    hat þrowian.
     Gemunde ða ða are    þe he him ær forgeaf,
     wicstede weligne    Wægmundinga,
     folcrihta gehwylc,    swa his fæder ahte.
  2610    Ne mihte ða forhabban,    hond rond gefeng,
     geolwe linde,    gomelswyrd geteah.
     Þæt wæs mid eldum    Eanmundes laf.
  188r    | Su na Ohtere    þam æt sæcce wearð
     w ræcca wineleasum,    Weohstan se bana,
  2615    meces ecg um ,    7 his magum ætbær
     brunfagne helm,    hringde byrnan,
     ealdsweord etonisc.    Þæt him Onela forgeaf,
     his gædelinges    guðgewædu,
     fyrdsearo fuslic.    No ymbe ða fæhðe spræc,
  2620    þeah ðe he his broðor bearn    abredwade.
     He frætwe geheold    fela missera,
     bill 7 byrnan,    ðæt his byre mihte
     eorlscipe efnan    swa his ærfæder.
     Geaf him ða mid Geatum    guðgewæda,
  2625    æghwæs unrim,    þa he of ealdre gewat,
     frod on forðweg.    Þa wæs forma sið
     geongan cempan,    þ æt he guðe ræs
     mid his freodryhtne    fremman sceolde.
     Ne gemealt him, se modsefa,    ne his mægenes laf
  2630    gewac æt wige.    Þa se wyrm onfand,
     syððan hie togædre    gegan hæfdon.
     Wiglaf maðelode,    wordrihta fela
     sægde gesiðum.    Him wæs sefa geomor.
  188v    "Ic ðæt | mæl geman,    þær we medu þegun,
  2635    þon ne we geheton    ussum hlaforde
     in biorsele,    ð e us ðas beagas geaf,
     þæt we him ða guðgetawa    gyldan woldon,
     gif him þyslicu    þearf gelumpe,
     helmas 7 heard sweord.    Ðe he usic on herge geceas
  2640    to ðyssum siðfate    sylfes willum.
     Onmunde usic mærða,    7 me þas maðmas geaf,
     þe he usic garwigend    gode tealde,
     hwate helmberend,    þeah ðe hlaford us
     þis ellenweorc    ana aðohte
  2645    to gefremmanne,    folces hyrde,
     forðan he manna mæst    mærða gefremede,
     dæda dollicra.    Nu is se dæg cumen
     þæt ure mandryhten    mægenes behofað
     godra guðrinca.    Wutun gongan to
  2650    helpan hildfruman,    þenden hyt sy,
     gledegesa grim.    God wat on mec
     þæt me is micle leofre,    þæt minne lichaman
     mid minne goldgyfan    gled fæðmie.
     Ne þynceð me gerysne,    þæt we rondas beren
  2655    eft to earde,    nemne we æror mægen
  189A (197)r    fane gefyllan,    | f eorh ealgian
     Wedra ðeodnes.    Ic wat gear e ,
     þæt næron ealdgewyrht,    þæt he ana scyle
     G eata duguðe    gnorn þrowian,
  2660    gesigan æt sæcce.    Urum sceal sweord 7 helm,
     byrne 7 byrduscrud    bam gemæne."
     Wod þa þurh þone wælrec,    wig hea folan bær
     frean on fultum.    Fea worda cwæð :
     "Leofa Biowulf,    læst eall tela,
  2665    swa ðu on g eo guðfeore    geara gecwæde,
     þæt ðu ne alæte    be ðe lifigendum
     dom gedreosan.    Scealt nu dædum rof,
     æðeling anhydig,    ealle mægene,
     feorh ealgian.    Ic ðe fullæstu."
  2670    Æfter ðam wordum    wyrm yrre cwom,
     atol inwitg æst    oðre siðe,
     fyrwylmum fah    fionda nio s i an
     laðra manna.    Ligyðum for,
     born bord wið rond.    Byrne ne meahte
  2675    geongum garwigan    geoce gefremman,
     ac se maga geonga    und er his mæges scyld
     elne geeode,    þa his agen wæs
     gledum forgrunden.    Þa gen guðcyning
     m iht gemunde,    mægenstrengo sloh
  2680    hildebille,    þæt hyt on heafolan stod
     niþe genyded.    Nægl in g forbærst,
     geswac æt sæcce    sweord Biowulfes
  189A (197)v    | gomol 7 grægmæl.    Him þæt gifeðe ne wæs,
     þæt him irenna    ecge mihton
  2685    helpan æt hilde.    Wæs sio hond to strong,
     se ðe meca gehwane    m ine gefræge
     swenge ofersohte.    Þonne he to s æcce bær
     wæpen wundum heard;    næs him w ihte ðe sel.
     Þa wæs þeodsceaða    þriddan siðe,
  2690    frecne fyrdraca    fæhða gemyndig,
     ræsde on ðone rofan,    þa him rum ageald,
     hat 7 heaðogrim,    heals ealne ymbefeng
     biteran banum.    He geblodegod wearð
     sawuldriore.    Swat yðum weoll.
  XXXVII
  2695    ÐA ic æt þearfe gefrægn    þeodcyninges
     andlongne eorl    ellen cyðan,
     cræft 7 cenðu,    swa him gecynde wæs.
     Ne hedde he þæs heafolan,    ac sio hand gebarn
     modiges mannes,    þær he his mægenes healp,
  2700    þæt he þone niðgæst    nioðor hwene sloh,
     secg on searwum,    þæt ðæt sweord gedeaf,
     fah 7 fæted;    þæt ðæt fyr ongon
     sweðrian syððan.    Þa gen sylf cyning
     geweold his gewitte,    wællseaxe gebræd
  2705    biter 7 beaduscearp,    þæt he on byrnan wæg.
  189r    Forwrat Wedra | helm    wyrm on middan.
     Feond gefyldan,    ferh ellen wræc,
     7 hi hyne þa begen    abroten hæfdon,
     sibæðelingas.    Swylc sceolde secg wesan,
  2710    þegn æt ðearfe.    Þæt ðam þeodne wæs
     siðas sigehwile    sylfes dædum
     wo rlde geweorces.    Ða sio wund ongon,
     þe him se e orð draca    ær geworhte,
     swelan 7 swella n .    He þæt sona onfand
  2715    þæt him on breostum    beal onið weoll,
     attor on innan.    Ða se æðeling gion g ,
     þæt he bi wealle    wishycgende
     gesæt on sesse.    Seah on enta geweorc
     hu ða stanbogan    stapulum fæste
  2720    ece eorðreced    innan heald e n .
     Hyne þa mid handa    heorodreorigne,
     þeo den mærne,    þegn ungemete till
     winedry hten his    wætere gelafede,
     hilde sædne,    7 his he l m onspeon.
  2725    Biowulf maþelode.    He ofer be nne spræc,
     wunde wælbleate.    Wisse he gearwe
     þæt he dæghwila    gedrogen hæfde,
     eorðan wyn ne .    Ða wæs eall sceacen
     dogorgerimes,    deað ungemete neah:
  2730    "Nu ic suna minum    syllan wolde
     guðgewædu,    þær me gifeðe swa
  189v    ænig yrfe|weard    æfter wurde
     lice gelenge.    Ic ðas leo de heold
     fiftig wintra.    Næs se folccyning
  2735    ymbesittendra    ænig ðara
     þe mec guðwinum    gr etan dorste,
     egesan ðeon.    Ic on earde bad
     m ælgesceafta ,    heold min tela,
     ne sohte s earoniðas ,    ne me swor fela
  2740    aða on un ri ht .    Ic ðæs ealles mæg
     feorhbennum seoc,    ge fea n habban,
     forðam me witan ne ðearf    Waldend fira
     morðorbealo maga,    þonne min sceaceð
     lif of lice.    Nu ðu lungre geong
  2745    hord sceawian    under harne stan,
     Wiglaf leofa.    Nu se wyrm ligeð,
     swefeð sare wund,    si nce bereafod.
     Bio nu on ofoste,    þæt ic ærwelan,
     goldæht ongite,    gearo sceawige
  2750    swegle searogimmas,    þæt ic ðy seft mæge
     æfter maððumwelan    mi n alætan
     lif 7 leodscipe,    þone ic longe heold."
  XXXVIII
     ÐA ic snude gefrægn    sunu Wihstanes,
     æfter wordcwydum    wundum dryhtne,
  2755    hyran heaðosiocum,    hringnet beran,
     brogdne beadusercean,    u n der beorges hrof.
     Geseah ða sigehreðig,    þa he bi sesse geong,
  190r    magoþegn | modig,    maððumsigla fealo,
     gold glitinian    grunde getenge,
  2760    wundur on wealle,    7 þæs wyrmes denn,
     ealdes uhtflogan,    orcas stondan,
     fyrnmanna fatu    feormendlease,
     hyrstum behrorene.    Þær wæs helm monig
     eald 7 omig,    earmbeaga fela
  2765    searwum gesæled.    Sinc eaðe mæg,
     gold on gr und e ,    gumcynnes gehwone
     oferhigian,    hyde se ðe wylle.
     Swylce he siomian geseah    segn eallgylden,
     heah ofer horde,    hondwundra mæst,
  2770    gelocen leoðocræftum.    Of ðam leoman stod,
     þæt he þone grundwong    ongitan mea hte ,
     wræce giondwlitan:    næs ðæs wyrmes þ ær
     onsyn ænig,    ac hyne ecg fornam.
     Ða ic on hlæwe gefrægn    hord reafian,
  2775    eald ent a geweorc    anne mannan.
     Him on bearm hlo don    bunan 7 discas.
     Sylfes dome    segn eac geno m ,
     beacna beorhtost.    Bill ær gescod -
     ecg wæs iren    ealdhlafordes -
  2780    þam ðara maðma    mundbora wæs
     longe hwile.    Ligegesan wæg
     hatne for horde,    hioroweallende
  190v    middelnihtum,    | þæt he morðre swealt.
     Ar wæs on ofoste,    eftsiðes georn,
  2785    frætwum gefyrðred.    Hyne fyrwet bræc,
     hwæðer collenferð    cwicne gemette
     in ðam wongstede,    Wedra þeoden
     ellensiocne,    þær he hine ær forlet.
     He ða mid þam maðmum    mærne þioden,
  2790    dryhten sinne,    driorigne fand,
     ealdres æt ende.    He hine eft ongon
     wæteres weorpan,    þæt wordes ord
     breosthord þurhbræc.
     Gomel on giogoðe    gold sceawode.
  2795    "Ic ðara frætwa    Frean ealles ðanc,
     Wuldurcyninge    wordum sec ge ,
     ecum Dryhtne,    þe ic her on starie,
     þæs ðe ic moste    minum leodum
     ær swyltdæge    swylc ge str ynan .
  2800    Nu ic on maðma hord    minne be bo hte
     frode feorhlege.    Fremmað gena
     l eoda þearfe.    Ne mæg ic her leng wesan.
     Hatað h eaðomære    hlæw gewyrcean
     beorhtne æfter bæle,    æt brimes nosan.
  2805    Se scel to gemyndum    minum leodum
     heah hlifian    on hrones næsse,
     þæt hit sæliðend    syððan hatan
     Biowulfes Biorh,    ða ðe brentingas
  191r    ofer | floda genipu    feorran drifað."
  2810    Dyde him of healse    hring gyldenne,
     þioden þristhydig,    þegne gesealde,
     geongum garwigan,    goldfahne helm,
     beah 7 byrnan,    het hyne brucan well:
     "Þu eart endelaf    usses cynnes,
  2815    Wægmundinga.    Ealle wyrd forspeof t
     mine magas    to metodsceafte,
     eorlas on elne.    Ic him æfter sceal."
     Þæt wæs þam gomelan    gingæste word
     breostgehygdum,    ær he bæl cure,
  2820    hate heaðowylmas.    Him of hwæðre gewat
     sawol secean    soðfæstra dom.
  [XXXVIIII]
     Ða wæs gegongen    gum an unfrodum
     earfoðlice,    þæt he on eorðan geseah
     þone leofestan    lifes æt ende
  2825    bleate gebæran.    Bona swylce læg,
     egeslic eorðdraca    ealdr e bereafod,
     bealwe gebæded.    Beahhordum leng
     wyrm wohbogen    wealdan ne moste,
     ac him irenna    ecga fornamon,
  2830    hearde heaðoscearde    homera lafe,
     þæt se widfloga,    wundum stille,
     hreas on hrusan    hordærne neah.
  191v    Nalles | æfter lyfte    lacende hwearf
     middelnih tum ,    maðmæhta wlonc,
  2835    ansyn ywde,    ac he eorðan gefeoll
     for ðæs hildfruman    hondgeweorce.
     Huru þæt on lande    lyt manna ðah
     mægenagendra,    mine gefræge,
     þeah ðe he dæda gehwæs    dyrstig wære,
  2840    þæt he wið attorsceaðan    oreðe geræsde,
     oððe hringsele    hondum styrede,
     gif he wæccende    weard onfunde
     buon on beorge.    Biowulfe wearð
     dryhtmaðma dæl,    deaðe forgolden.
  2845    Hæfde æghwæðre    ende gefered
     lænan lifes.    Næs ða lang to ðon,
     þæt ða hildlatan    holt ofgefan,
     tydre treowlogan,    tyne ætsomne,
     ða ne dorston ær    dareðum lacan
  2850    on hyra mandryhtnes    miclan þearfe.
     Ac hy scamiende    scyldas bæran,
     guðgewædu,    þær se gomela læg.
     Wlitan on Wilaf.    He gewergad sæt,
     feðecempa    frean eaxlum neah.
  2855    Wehte hyne wætre -    him wiht ne speo w .
     Ne meahte he on eorðan,    ðeah he uðe wel,
     on ðam frumgare    feorh gehealdan,
     ne ðæs Wealdendes    wiht oncirran.
  192r    Wolde dom | Go des    dædum rædan
  2860    gumena gehwylcum,    sw a he nu gen deð.
     Þa wæs æt ðam geongum    grim andswar u
     eðbegete,    þam ðe ær his elne forleas.
     Wiglaf maðelode,    Weohstanes sunu,
     sec sarigferð.    Seah on unleofe:
  2865    "Þæt, la, mæg secgan    se ðe wyle soð specan,
     þæt se mondryhten,    se eow ða maðmas geaf,
     eoredgeatwe,    þe ge þær on standað,
     þonne he on ealubence    oft gesealde
     healsittendum,    helm 7 byrnan,
  2870    þeoden his þegnum    swylce he þrydlicost
     ower feor oððe neah    findan meahte,
     þæt he genunga    guðgewædu
     wraðe forwurpe,    ða hyne wig beget.
     Nealles folccyning    fyrdgeste allum
  2875    gylpan þorfte;    hwæðre him God uðe,
     sigor a Waldend,    þæt he hyne sylfne gewræc,
     ana mid ecge,    þa him wæs elnes þearf.
     Ic him lifwraðe    lytle meahte
     ætgifan æt guðe,    7 ongan swa þeah
  2880    ofer min gemet    mæges helpan.
     Symle wæs þy sæmra    þonne ic sweorde drep,
     ferhðgeniðlan,    fyr unswiðor
     weoll of gewitte.    w ergendra to lyt
  192v    þrong ymbe þeoden,    þa hyne sio | þ rag becwom.
  2885    Hu sceal sincþego    7 swyrd gifu ,
     eall eðelwyn    eowrum cynne,
     lufen alicgean.    Londrihtes mot
     þære mægburge    monna æghwylc
     idel hweorfan,    syððan æðelingas
  2890    feorran gefricgean    fleam eowerne,
     domleasan dæd.    Deað bið sella
     eorla gehwylcum    þonne edwitlif."
  XL
     Heht ða þæt heaðoweorc    to hagan biodan,
     up ofer ecgclif,    þær þæt eorlweorod
  2895    morgenlongne dæg    modgiomor sæt,
     bordhæbbende,    bega on wenum,
     endedogores    7 eftcymes
     leofes monnes.    Lyt swigode
     niwra spella,    se ðe næs gerad,
  2900    ac he soðlice    sægde ofer ealle:
     "Nu is wilgeofa    Wedra leoda,
     dryhten Geata,    deaðbedde fæst,
     wunað wælreste    wyrmes dædum.
     Him on efn ligeð    ealdorgewinna
  2905    siexbennum seoc.    Sweorde ne meahte
     on ðam aglæcean    ænige þinga
     wunde gewyrcean.    Wiglaf siteð
     ofer Biowulfe,    byre Wihstanes,
     eorl ofer oðrum    unlifigendum,
  193r    healdeð higemæðum    | heafod wearde
     leofes 7 la ð es .    Nu y s leodum wen
     orleghwile    syððan under ne
     Froncu m 7 Frysum,    fyll cyninges
     wide weorðeð.    Wæs sio wroht scepen
  2915    heard wið Hugas,    syððan Higelac cwom
     faran flotherge    on Fresn a land.
     Þær hyne Hetware    hilde gehnægdon,
     elne geeodon    mid ofermægene,
     þæt se byrnwiga    bugan sceolde.
  2920    Feoll on feðan.    Nalles frætwe geaf,
     ealdor dugoðe.    Us wæs a syððan
     Merewioingas    milts ungyfeðe.
     Ne ic te Swe o ðeode    sibbe oððe treowe
     wihte ne wene,    ac wæs wide cuð
  2925    þætte Ongenðio    ealdre besnyðede
     Hæðce n Hreþling    wið Hrefnawudu,
     þa for on med lan    ærest gesohton
     Geata leode    Guð-Sci l fingas .
     Sona him se froda    fæder Ohthere s ,
  2930    eald 7 egesfull,    hondslyht ageaf,
     abreot brimwisan,    bryd aheorde,
     gomela iomeowl a n    golde berofene,
     Onelan modor    7 Ohtheres.
     7 ða folgode    feorhgeniðlan,
  2935    ðæt hi oðeodo n    earfoðlice,
     in Hrefnesholt    hlafordlease.
     Besæt ða sinherge    sweorda lafe,
  193v    wundum werge.    | Wean o ft gehet
     earmre teohhe    ondlonge niht,
  2940    cwæð, he on mergenne    meces ecgum
     getan wolde    sum on galgtreowu m
     feðan to gamene.    Frofor eft gelamp
     sarigmodum    somod ærdæge,
     syððan hie Hygelaces    horn 7 byman
  2945    gealdor ongeaton,    þa se goda com
     leoda dugoðe    on last faran.
  XLI.
     Wæs sio swatswaðu    Swona 7 Geata,
     wælræs weora,    wide gesyne.
     Hu ða folc mid him    fæhðe towehton!
  2950    Gewat him ða se goda    mid his gædelingum,
     frod, felageomor,    fæsten secean.
     Eorl Ongenþio    ufor oncirde,
     hæfde Higelaces    hilde gefrunen,
     wlonces wigcræft.    Wiðres n e truwode,
  2955    þæt he sæmannum    onsacan mihte,
     heaðoliðendum    hord forstandan,
     bearn 7 bryde.    Beah eft þonan
     eald under eorðweall.    Þa wæs æht boden
     Sweona leodum,    segn Higelace.
  2960    Freoðowong þone    ford ofereodon,
     syððan Hreðlingas    to hagan þrungon.
     Þær wearð Ongenðiow    ecgum, sweordum,
     blondenfexa    on bid wrecen,
     þæt se þeodcyning    ðafian sceolde
  194r    Eafores | anne dom.    Hyne yrringa
     Wulf Wonreðing    wæpne geræhte,
     þæt him for swenge    swat ædrum sprong
     forð under fexe.    Næs he forht swa ðeh,
     gomela Scilfing,    ac forgeald hraðe
  2970    wyrsan wrixle    wælhlem þone,
     syððan ðeodcyning    þyder oncirde.
     Ne meahte se snella    sunu Wonredes
     ealdum ceorle    hondslyht giofan,
     ac he him on heafde    helm ær gescer,
  2975    þæt he blode fah    bugan sceolde.
     Feoll on foldan.    Næs he fæge þa git,
     ac he hyne gewyrpte,    þeah ðe him wund hrine.
     Let se hearda    Higelaces þegn
     -- brade mece    þa his broðor læg --
  2980    ealdsweord eotonisc    entiscne helm
     brec an ofer bordweal.    Ða gebeah cyning,
     folces hyrde    wæs in feorh dropen.
     Ða wæron monige    þe his mæg wriðon,
     ricone arærdon,    ða him gerymed wearð,
  2985    þæt hie wælstowe    wealdan moston.
     Þenden reafode    rinc oðerne,
     nam on Ongenðio    irenbyrnan,
     heard swyrd hilted,    7 his helm somod.
     Hares hyrste    Higelace bær.
  2990    He ðam frætwum feng    7 him fægre gehet
  194v    leana mid | leodum,    7 gelæst e swa.
     Geald þone guðræs,    Geata dryhten,
     Hreðles eafora,    þa he to ham becom,
     Iofore 7 Wulfe    mid ofermaðmum.
  2995    Sealde hiora gehwæðrum    hund þusenda
     landes 7 locenra    beaga , ne ðorfte him
     ða lean oðwitan    mon on middangearde ,
     syðða n hie ða maran    mærða geslogon .
     7 ða Iofore forgeaf    angan dohtor,
  3000    hamweorðunge,    hyldo to wedde.
     Þæt ys sio fæhðo    7 se feondscipe,
     wælnið wera,    ðæs ðe ic wen hafo,
     þe us seceað to    Sweona leoda,
     syððan hie gefricgeað    frean userne
  3005    ealdorleasne,    þone ðe ær geheold
     wið hettendum    hord 7 rice,
     æfter hæleða hryre,    hwate Scildingas,
     folcred fremede,    oððe furður gen
     eorlscipe efnde.    Me is ofost betost,
  3010    þæt we þeodcyning    þær sceawian,
     7 þone gebringan,    þe us beagas geaf,
     on adfære.    Ne scel anes hwæt
     meltan mid þam modigan,    ac þær is maðma hord,
     gold unrime,    grimme gecea po d ,
  3015    7 nu æt siðestan    sylfes feore
     beagas geboh te .    Þa sceall brond fretan,
  195r    æled þeccean,    | nalles eorl wegan
     maððum to gemyndum,    ne mægð scyne
     habban on healse    hringweorðunge,
  3020    ac sceal, geomormod,    golde bereafod,
     oft, nalles æne,    elland tredan.
     Nu se herewisa    hleahtor alegde
     gamen 7 gleodream.    Forðon sceall gar wesan
     monig morgenceald,    mundum bewunden,
  3025    hæfen on handa;    nalles hearpan sweg
     wigend weccean,    ac se wonna hrefn,
     fus ofer fægum,    fela reordian,
     earne secgan    hu him æt æte speow,
     þenden he wið wulf    wæl reafode."
  3030    Swa se secg hwata    secggende wæs
     laðra spella.    He ne leag fela
     wyrda ne worda.    Weorod eall aras.
     Eodon unbliðe    under earna næs,
     wollenteare,    wundu r sceawian.
  3035    Fundon ða on sande    sawulleasne,
     hlimbed healdan,    þone þe him hringas geaf
     ærran mælum.    Þa wæs endedæg
     godum gegongen,    þæt se guðcyning,
     Wedra þeoden,    wundordeaðe swealt.
  3040    Ær hi þær gesegan    syllicran wiht,
     wyrm on wonge    wiðerræhtes þær,
     laðne licgean.    Wæs se legdraca
  195v    grimlic gry regist |   gledum beswæled.
     Se wæs fiftiges    fotgemearces
  3045    lang on legere.    Lyftwynne heold
     nihtes hwilum,    nyðer eft gewat
     dennes niosian.    Wæs ða deaðe fæst,
     hæfde eorðscrafa    ende genyttod.
     Him big stodan    bunan 7 orcas,
  3050    discas lagon    7 dyre swyrd,
     omige, þurhetone,    swa hie wið eorðan fæðm
     þusend wintra    þær eardodon.
     Þonne wæs þæt yrfe,    eacencræftig,
     iumonna gold,    galdre bewunden,
  3055    þæt ðam hringsele    hrinan ne moste,
     gumena ænig,    nefne God sylfa,
     sigora Soðcyning    sealde þam ðe he wolde
     He is manna gehyld    hord openian,
     efne swa hwylcum manna    swa him gemet ðuhte.
  XLII.
  3060    Þa wæs gesyne    þæt se sið ne ðah
     þam ðe unrihte    inne gehydde
     wræce under wealle.    Weard ær ofsloh
     feara sumne.    Þa sio fæhð gewearð
     gewrecen wraðlice.    Wundur hwar þonne
  3065    eorl ellenrof    ende gefere
     lifgesceafta,    þonne leng ne mæg,
     mon mid his mæ gum ,    meduseld buan.
  196r    Swa wæs Biowulfe, |   þa he biorges weard
     sohte, searoniðas.    Seolfa ne cuðe
  3070    þurh hwæt his worulde gedal    weorðan sceolde.
     Swa hit domes dæg    diope benemdon
     þeodnas mære,    þa ðæt þær dydon,
     þæt se secg wære    synnum scildig,
     hergum geheaðerod,    hellbendum fæst,
  3075    wommum gewitnad,    se ðone wong strude.
     Næs he goldhwæte,    gearwor hæfde
     Agendes est    ær gesceawod.
     Wiglaf maðelode,    Wihstanes sunu:
     "Oft sceall eorl monig,    anes willan,
  3080    wræc adreog an ,    swa us geworden is.
     Ne meahton we gelæran    leofne þeoden,
     rices hyrde,    ræd ænigne,
     þæt he ne grette    goldweard þone,
     lete hyne licgean    þær he longe wæs,
  3085    wicum wunian    woruldende.
     Heold on heahgesceap.    Hord ys gesceawod,
     grimme gegongen.    Þæt gifeðe wæs
     to swið þe ðone    þyder ontyhte.
     Ic wæs þær inne    7 þæt eall geondseh,
  3090    recedes geatwa,    þa me gerymed wæs,
     nealles swæslice    sið alyfed,
     inn under eorðweall.    Ic on ofoste gefeng
     micle mid mundum,    mægenbyrðenne
  196v    hordgestreona,    hider | ut ætbær
  3095    cyninge minum.    Cwico wæs þa gena,
     wis 7 gewittig.    Worn eall gespræc,
     gomol on gehðo,    7 eowic gretan het,
     bæd þæt ge geworhton    æfter wines dædum
     in bælstede    beorh þone hean,
  3100    micelne 7 mærne,    swa he manna wæs
     wigend weorðfullost    wide geond eorðan,
     þenden he burhwelan    brucan moste.
     Uton nu efstan    oðre siðe
     seon 7 secean    on searogeþræc
  3105    wundur under wealle.    Ic eow wisige,
     þæt ge genoge    neon sceawiað
     beagas 7 brad gold.    Sie sio bær gearo,
     ædre geæfned,    þonne we ut cymen,
     7 þonne geferian    frean userne,
  3110    leofne mannan,    þær he longe sceal
     on ðæs Waldendes    wære geþolian."
     Het ða gebeodan,    byre Wihstanes,
     hæle hildedior,    hæleða monegum
     boldagendra,    þæt hie bælwudu
  3115    feorran feredon,    folcagende
     godum togenes:    "Nu sceal gled fretan
     weaxan wonna leg    wigena strengel,
     þone ðe oft gebad    isernscure,
     þonne stræla storm,    strengum gebæded,
  3120    scoc ofer scildweall.    Sceft nytte heold,
     fæ ð ergearwum fus,    flane fulleode."
     Huru se snotra    sunu Wihstanes
  198r    acigde of corðre    | cyniges þegnas,
     s yf on e tosom n e ,    þa selestan.
  3125    Eode eahta sum    under inwithrof.
     H ilderinc sum    on handa bær
     æledleoman.    se ðe on orde geong.
     Næs ða on hlytme,    hwa þæt hord strude,
     syððan orwearde    ænigne dæl
  3130    secgas gesegon    on sele wunian,
     læne licgan.    Lyt ænig mearn
     þæt hi ofostli c e    ut geferedon
     dyre maðmas.    Dracan ec scufun,
     wyrm ofer weallclif,    leton weg niman,
  3135    flod fæðmian    frætwa hyrde.
     Þæt wæs wundengold    on wæn hladen,
     æghwæs unrim,    æþelinge boren,
     har u m hilde,    to hrones næsse.
  XLIII
     Him ða gegiredan,    Geata leode,
  3140    ad on eorðan    unwaclicne,
     helm um behongen,    hildebordum,
     beorhtum byrnum,    swa he bena wæs.
     Alegdon ða tomiddes    mærne þeoden,
     hæleð hiofende,    hlafor d leofne.
  3145    Ongunnon þa on beorge    bælfyra mæst,
     wigend weccan.    W ud u r ec astah,
     sweart ofer swi o ðole ,    swogende l et ,
     wop e bewunden.    Windblond gelæg,
     þæt he ða banhus    gebrocen hæfd e
  3150    hat on hreðre.    Higum unrote
     modceare mændon,    mondryhtnes cw e a lm .
Folio 198v
     Swylce giomorgyd    | Ge at isc an meowle ,
     næ s bliðheorte ,    b undenheorde ,
     sang sorgcearig    sælðe geneah he
  3155    þæt hio hyre here g æn gas    hearde ond r ede ,
     wælfylla worn,    w erudes egesan,
     hyðo 7 hæf t nyd .    Heofon rece swealg.
     Geworhton ða    Wedra leode
     hlæo on h o e ,    se wæs heah 7 brad,
  3160    wæ gliðendum    wide gesyne,
     7 beti m bredon    on tyn dagum,
     beadurofes becn,    bronda lafe.
     Wealle beworhton,    swa hyt weorðlicost
     foresnotre men    findan mihton.
  3165    Hi on beorg dydon    beg 7 siglu,
     eall swylce hyrsta,    swylce on horde ær
     niðhedige men    genumen hæfdon.
     Forleton eorla gestreon    eorðan healdan,
     gold on greote,    þær hit nu gen lifað
  3170    eldum swa unnyt    swa hyt æro r wæs.
     Þa ymbe hlæw riodan,    hildedeore
     æþelinga bearn,    ealra twelfa,
     woldon ca re cwiðan,    kyning mænan,
     wordgyd wrecan,    7 ymb w er sprecan.
  3175    Eahtodan eorlscipe    7 his ellenweorc
     duguðum demdon,    swa hit ged efe bi ð
     þæt mon his winedryhten    wordum herge,
     ferhðum freog e ,    þonne he forð scile
     of l i chaman    l æded weorðan.
  3180    Swa begnornodon    Geata leode
     hlafordes hryre,    heorðgeneatas.
     Cwædon þæt he wære    wyruldcyning,
     manna mildust    7 monðwærust ,
     leodum liðost,    7 lofgeornost.

Cite this page

MLA Modern Language Association (8th ed.)

OMNIKA Foundation Contributors. ""Beowulf": Old English Transcript of Nowell Codex." OMNIKA – World Mythology Index, OMNIKA Foundation, 01 Jul. 2020, omnika.org/stable/777. Accessed 26 Dec. 2024.

APA American Psychological Association (6th ed.)

OMNIKA (2020, July 01). "Beowulf": Old English Transcript of Nowell Codex. Retrieved from https://omnika.org/stable/777

CMS Chicago Manual of Style (16th ed.)

OMNIKA Foundation Contributors. ""Beowulf": Old English Transcript of Nowell Codex." Las Vegas, NV: OMNIKA Foundation. Created July 01, 2020. Accessed December 26, 2024. https://omnika.org/stable/777.

Bibliography

British Library. Nowell Codex / Cotton MS Vitellius A.XV: Digital Facsimile. Accessed September 1, 2019. http://www.bl.uk/manuscripts/FullDisplay.aspx?ref=cotton_ms_vitellius_a_xv.
British Library. Nowell Codex, ca. 975-1015 CE. Manuscript. Manuscript collections, Cotton MS Vitellius A.XV, British Library, London, United Kingdom.
Kiernan, Kevin, ed., and Ionut E. Iacob, developer. "Electronic Beowulf - Fourth Edition" [Website application]. British Library and the University of Kentucky. Lexington, KY: University of Kentucky, 2015. Accessed July 1, 2020. https://ebeowulf.uky.edu.
rightColToggle

About

Beowulf Epic Prestige, Hero myth Myth icon
Norse Paganism Belief system
Beowulf Main deity

Beowulf, the hero, helps the Danes by killing the man-eating monster named Grendel, and his mother. Afterwards, Beowulf returns home and becomes the king of the Geats, ruling until his heroic death over fifty years later. In his final battle, he slays a dragon. The poem ends by honoring the greatness of Beowulf.